ВЁСКІ, ЯКІХ НЯМА
Цікаўная гэта рэч – час. Нешта дае, а нешта адбірае, нешта пакіне, а пра штосьці забудзецца. Ды толькі не мае ён моцы над другой, не меньш цікавай, рэччу – памяццю.
Забывае чалавек шмат, а усё ж болей памятае. Так ужо склалася, штосьці страчваем, а штосьці знаходзім. Галоўнае, каб аб тым, што страцілі, памяталі. Ведалі свае карані. Хоць раз у год прыходзілі туды, дзе пачалося жыццё нашае.
Зніклыя вёскі-гэтая тэма балюча адклікаецца ў нашых сэрцах… Чаму яны зніклі? Куды падзеліся людзі, якія жылі ў гэтых вёсках?...
Зніклі яны па-рознаму і шмат іх. Адны скончылі свой век ад чарнобыльскага уздыху, другія зніклі самі. Не таму, што нешта памяшала, а таму, што моладзь з'ехала, а старыя пакрыху перасяліліся на могілкі. Туды, адкуль ніхто і нішто іх ужо не выселіць. Ёсць на тэрыторыі нашага раёна такія вёскі, іх шмат. Можа быць, хто-небудзь успомніць пра іх, пра сваю малую радзіму...
Аляксееўка - пасёлак у Роўкавіцкім сельскім Савеце. За 12 км. на ПдЗ ад Чачэрска, 30 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 58 км. ад Гомеля, на ПдЗ – невялікі вадаём. Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Чачэрск –Забалоцце.
Заснаваны ў 1923 годзе перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я гады.
3 1926 года ў Наўхавіцкім сельскім Савеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. Паводле перапісу насельніцтва 1926 года, 14 двароў, 77 жыхароў, паштовы пункт, школа. У 1931 г. арганізаваны калгас. 9 вяскоўцаў загінулі на франтах Вялікай Айчынай вайны. Паводле перапісу 1959 г. 40 жыхароў. Жылыя дамы драўляныя, сядзібнага тыпу. З 1966 года ў Крутоеўскім, з лістапада 1991 года ў Роўкавіцкім сельскіх Саветах. Потым у складзе калгаса імя Кірава. На 01.01.1999 года 4 двары 7 жыхароў.
Часткова адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС.
Сучасны стан: назва вёскі на карце Чачэрскага раёна адсутнічае, указальны знак з назвай вёскі на доме №2 як назва вуліцы.
На 10.10.2006 года - 3 двары.
У цэнтры вёскі пахаваны 4 воіны - партызаны, якія загінулі ў лістападзе 1943 г. пры вызваленні вёскі ад нямецка - фашысцкіх захопнікаў. У 1959 г. пастаўлены помнік. Побач устаноўлены мемарыяльныя дошкі з імёнамі 48 землякоў, што загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны.
У 1986 г . былi пабудаваны дамы для пацярпеўшых ад аварыі на ЧАЭС. Але ў 1991 г. усё было знішчана i вёска была адселяна.
Асінаўка - вёска ў Меркулавіцкім сельсавеце, за 26 км на ПнЗ ад Чачэрска, 53 км ад чыг. Ст. Буда - Кашалёва (на лініі Гомель-Жлобін), 77 км ад Гомеля, на р. Глінка (прыток р. Дулепа), побач аўтадарога Рыскова - Чачэрск. 57 гаспадарак, 89 жыхароў (2004г.).
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 19 ст. як сяленне ў Меркулавіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні.
Паводле рэвізскіх матэрыялаў 1858г. у складзе Чачэрскага маёнтка графа I.I. Чарнышова - Круглікава. У 1857 г. паблізу пачаў працаваць бяростава-дзягцярны завод, у 1874г. - яшчэ адзін. У 1863 г. прыватная ўласнасць памешчыка Мікалая Леўкаўца, які валодаў 616 дзесяцінамі зямлі. Меліся карчма, крупадзёрка, ветраны млын. 3 1866 года ўладаром зямель быў Сенажэнскі - Войніч Стэфан Бернардавіч, дваранін, католік. Было 105 дзесяцін зямлі, валавая мельніца. Паводле перапісу 1897г. 40 двароў, 323 жыхары, царкоўна-прыхадская школа, хлебзапасны магазін. Побач быў аднайменны фальварак (4 двары, 25 жыхароў). На пачатку XX ст. вёска - цэнтр маёнтка ў Меркулавіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні, у Асінаўцы існавала народнае вучылішча, якім кіраваў - Ермашкевіч Аляксей Нікіфаравіч. У 1909 г. 46 двароў, 392 жыхары, 521 дзесяціна зямлі, належала вясковаму сельскагаспадарчаму таварыству. Апошнім уладальнікам фальварака быў дваранін Леўкавец, якому належылі 542 дзесяціны зямлі. Савецкая ўлада ўстаноўлена ў лістападзе 1917 г. 3 1924 г. вёска ў складзе Меркулавіцкага сельсавета Рагачоўскага раёна Бабруйскай акругі, з 1936 г. Чачэрскага раёна Гомельскай вобласці. У 1925 г. у вёсцы 86, на хутары 15 двароў. У 1929 г. арганізаваны калгас. 111 вяскоуцаў загінулі на франтах Вялікай Айчынай вайны.
Паводле перапісу 1959 г. 507 жыхароў. У складзе эксперыментальнай базы "Меркулавічы". Размешчаны клуб. Планіровачна вёска складаецца з працяглай, крыху выгнутай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ i перакрыжаванай у цэнтры кароткай прамалінейнай вуліцы. Жылыя дамы драўляныя, сядзібнага тыпу. На 01.01. 1999 г. 68 двароў, 111 жыхароў. Клуб, бібліятэка, магазін, школа. У вёсцы пражывала 10 гаспадароў, зямлі- валокі 3, пустых 2, прыбытку прыносілі 107 злотых 14 грошаў. Археалагічныя помнікі: Гарадзішча ранняга жалезнага веку за 1,5км на ўсход ад вёскі, на левым беразе р. Покаць, за мастом. Могільнік-1 за 1,4 км на ўсход ад вёскі, ва ўрочышчы Сутокі налічвае 13 насыпаў, курганны могільнік-2 у гэтым урочышчы налічвае 5 курганоў.
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС.
На 01.12.2009г. пражывае 60 чалавек, трэццяя частка якіх – людзі працаздольнага ўзросту, а большасць – пенсіянеры. Старэйшына вёскі – Іван Васільевіч Дзямідаў – у курсе ўсіх спраў і праблем аднавяскоўцаў і актыўны агітатар за добраўпарадкаванне.
Асінаўка – вёска ў Палескім сельскім Савеце, за 30 км на ПнУ ад Чачэрска, 67 км ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 95 км ад Гомеля, на р. Проня, на Пд – Чачэрскі біялагічны заказнік. Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Рудня-Барталамееўская –Чачэрск. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС і радыяцыйнага забруджвання жыхары (97 сямей) перасеены ў 1992 годзе ў чыстыя месцы.
Выяўленыя археолагамі гарадзішча ранняга жал. веку (за 1,5 км на У ад вёскі) і могільнікі (13 і 5 насыпаў, за 1,4 км на У, ва ўрочышчы Сутокі) сведчаць пра засяленне тутэйшых мясцін з далёкай старажытнасці. Паводле пісьмовых крыніц вядома з 18 ст. Як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Паводле інвентару Меркулавіцкага староства 1820 года сяло. У 1863 годзе памешчык Сенажэцкі меў у вёсках Асінаўка, Шэрахаў і Салтанаўка 616 дзесяцін зямлі, а таксама карчму, крупарушку і вятрак. У 1881 годзе 52 двары, 317 жыхароў, хлебазапасны магазін. Паводле перапісу 1897 года вёска (65 двароў, 478 жыхароў,школа граматы, хлебазапасны магазін, 2 ветракі) і фальварак (2 двары, 6 жыхароў). У 1990 годзе 77 двароў, 524 жыхары, 800 дзесяцін зямлі. У 1926 годзе 89 двароў, паштовы пункт, школа. З 08.12.1926 да 30.12.1927 года цэнтр Асінаўскага сеьскага Савета Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1930 годзе арганізаваны калгас “Пераможца”, працавалі кузня і смалакурня. У 1940 годзе 118 двароў, 617 жыхароў. У Вялікую Айчынную вайну нямецкія акупанты стварыі ў вёсцы свой апорны пункт, які партызаны разграмілі. У лістападзе 1942 года карнікі спалілі вёску і загубілі 36 жыхароў. 64 вяскоўцы загінулі на фронце. Паводле перапісу 1959 года 468 жыхароў. Уваходзіла ў склад саўгаса “Сож” (цэнтр –вёска Сідаравічы). Планіровачна складаецца з выгнутай, амаль мерыдыянальнай вуліцы, якая перакрыжоўваецца невялікай прамалінейнай вуліцай. Забудова рэдкая, драўляная, сядзібнага тыпу.
Асінаўская Гута - пасёлак у Палескім сельскім Савеце (да 1991 у Сідаравіцкім с/С), за 33 км на ПнУ ад Чачэрска, 70 км ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 98 км ад Гомеля, на тэрыторыі Чачэрскага біялагічнага заказніка, на ПнУ пачынаецца ручай Сенажэцкі (прыток ракі Покатка). Транспартныя сувязі па праселачнай, потым аўтадарозе Рудня- Барталамееўская – Чачэрск.
Заснаваны ў пачатку 20 ст. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я гг. У 1926г. 22 двары, 125 жыхароў, у Асінаўскім сельскім Савеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 30 двароў, 143 жыхары. У Вялікую Айчынную вайну нямецкія карнікі ў лістападзе 1942 г. cпалілі пасёлак i загубілі 20 жыхароў. Уваходзіў у склад саўгаса "Сож" (центр в.Сідаравічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, да якой на Поўнач далучаецца невялікая, выгнутая вуліца, утвараючы Т-падобную канфігурацыю. Жылыя дамы драўляныя, сядзібнага тыпу.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 02.10.1991г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (17 сямей) пераселены у 1992г. у чыстыя месцы.
Баброўскі- пасёлак у Залескім сельсавеце, за 15 км на ПнУ ад Чачэрска, 52 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), 80 км ад Гомеля, на р. Бабёр (прыток р. Вець), на тэрыторыі Чачэрскага біялагічнага заказніка.
Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Сідаравічы - Чачэрск.
Першы ўспамін пра пасёлак Баброўскі прыводзіцца у 1765 годзе, у люстрацыі Чачэрскага староства.
Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Паводле перапісу насельнщтва у 1926г 18 двароў, 102 жыхары у Загор'еўскім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. 3 1927г. вёска ў Закрыніцкім сельсавеце. У 1930 г. арганізаваны калгас. Уваходзіў у склад саўгаса "Бяляеўскі". 5 пасялкоўцаў загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой з Пн далучаецца кароткая выгнутая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. 3 1959г. у Бяляеўскім, з лістапада1991г.у Залескім сельсаветах. У 1990 г. 31 двор, 54 жыхары.
Вызначыўся на франтах Вялікай Айчыннай вайны: Аляксейцаў Якаў Іванавіч, медаль "За адвагу".
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 13.03.1990г. У 1990г. 31 двор, 54 жыхары. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (31 сям'я) пераселены у 1992г. у чыстыя месцы.
Бібліятэка не існавала.
Беліца - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 11 км на Пд ад Чачэрска, 31 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), 59 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Наўхавічы - Роўкавічы. на р. Бабёр (прыток р. Вець), на тэрыторыі Чачэрскага біялагічнага заказніка. Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Сідаравічы -Чачэрск.
Заснаваны ў 1920-я гады i спачатку нaciў назву Новая Беліца.
3 1926г. пасёлак у Наўхавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі, 13 двароў, 87 жыхароў. У 1959 г. 69 жыхароў. 3 1962г. у Буда-Кашалёўскім, з 1965г. у Крутоўскім, з 1966 г. у Роўкавцкім сельсаветах. Паводле перапісу 1970 г. 49 жыхароў.
Радзіма актыўнага ўдзельніка Кастрычніцкай рэвалюцыі i грамадзянскай вайны Цімохава Ігната Барысавіча. Нарадзіўся у 1890г. у в. Беліца. Актыўны ўдзельнік барацьбы з нямецкімі акупантамі на Чачэршчыне у 1918г. быў камандзірам партызанскага атрада.
Пасёлак адселены у сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 24.04.1996г.
Вёска Бердыж, што размешчана на поўдзень ад Чачэрска, вядома ўсім, хто цікавіцца старажытнай беларускай гісторыяй, сваімі ўнікальнымі археалагічнымі помнікамі.Бердыжскія наваколлі былі абжыты чалавекам больш за 23 тысячы гадоў таму назад, у верхнім палеаліце. У 1926 годзе беларускі археолаг К. Палікарповіч знайшоў тут крамянёвыя прылады працы, косткі жывёл, абломак зуба маманта.
Далейшыя даследаванні, праведзеныя ў 1954 i 1978 гадах, далі магчымасць зрабіць вывад аб тым, што ў наваколлях Бердыжа знаходзіліся таксама пасяленні эпoxi неаліту i бронзавага веку. Для нас асаблівую цікавасць уяўляе сучасная назва таго ўрочышча , дзе якраз і адкрыты стаянкі эпохі неаліту і бронзавага веку ( так званае “Паселішчы № 2”), -Кокаўня. Гэтая назва паходзіць ад слова кок(а), ці кук(а), якое ў вельмі сівой старажытнасці выкарыстоўвалася славянамі для абазначэння гары, выгнутага ўзвышша. Урочышча Кокаўня якраз i знаходзіцца на берагавым узвышшы (побач - рака Сож).Роднасныя слову как(а), кук(а) абазначэнні маюцца ў самых разнастайных мовах: у персідскай мове кох, кух - "гара", "вяршыня гары", "горны хрыбет"; у лезгінскай мове слова кук азначае вяршыня гары"; у пскоўскіх дыялектах Pacii слова кокорка (кокорька) мае значэнне "узгорак". Ёсць адпаведныя словы ў балгарскай, славенскай, таджыкскай i іншых мовах.
Нaзвa самой вёскі Бердыж узнікла ў старажытнарускі перыяд, дзесьці паміж Х i XI стагоддзямі. Пасяленне на мес¬цы i сучаснага Бердыжа заснавалі, на наш погляд, радзімічы. У ста метрах на захад ад Бердыжа яшчэ ў XIX стагоддзі вядомы даследчык гісторыі краю Еўдакім Раманаў выявіў каля 50 паўсферычных, паўкруглых насыпаў вышынёй ад аднаго да двух i паловай метраў. Гэта быў курганны могільнік радзімічаў, якія з’явіліся тут прыкладна ў X стагоддзі.
Радзімічы далі i назву пасяленню. Найменне Бердыж утварылася ад славянскага слова берда ў значэнні "узгорак, узвышша". Гэта слова icнye ў наш час у балгарскіх, славацкіх, чэшскіх, сербскіх, харвацкіх гаворках, дзе яно азначае "гара, узвышша".
Ва ўкраінскіх дыялектах словы бердівка, бердівля, бepдiв’е абазначаюць горную пашу, скалу, скалісты абрыў, глыбы камянёў. Падобныя словы вядомы i ў pycкix гаворках, але таксама, як i ў іншых славянскіх мовах, яны распаўсюджаны ў тых раёнах, дзе ёсць узвышаны, горны рэльеф, напрыклад, на Валдайскім узвышшы. У Беларусі слова берда ў геаграфічным сэнсе, гэта значыць для абазначэння ўзвышанага рэльефу, цяпер, наколькі нам вядома, не выкарыстоўваецца.
У мінулым яно было вядома, аб чым сведчаць геаграфічныя назвы, прычым не толькі Бердыж, але i Бердаўка (вёскі Лідскага i Навагрудскага раёнаў Гродзенскай вобласці, Бердышча (хутар Маларыцкага раёна Брэсцкай вобласці), Бердзікі (вёска Ваўкавыскага раёна Гродзенскай вобласці), Бердычы (вёска Брэсцкага раёна), Бярдовічы (вёска Слонімскага раёна Гродзенскай вобласці).
Назвы двух aпoшнix населеных пунктаў утвораны ад калектыўных мянушак бердычы i бярдовічы ў аднолькавым значэнні - "людз, што жывуць ля берды". Назва Бердзікі, як можна думаць, указвае на некалькі невялікіх узгоркаў у ваколіцах пасялення.
Цікава адзначыць вось што: значэнні слова берда i яго варыянта-бёрда ("гара", "узвышша", "скала", "абрыў") з'яўляюцца другаснымі. Яны ўзніклі ў выніку пераносу па асацыяцыі, падабенству ад першаснага значэння слова - "прылада ў ткацкім станку накшталт грэбеня з дзвюма спінкамі. Такія значэнні слоў берда, бёрда вядомы i ў сучасных беларускіх гаворках.
Нашы продкі ўтварылі назву пасялення Бердыж ад слова берда, відаць, таму, што высокі рачны бераг, на якім спыніліся i абсталяваліся радзімічы, нагадваў iм узвышша ці нават невялікую гару. Да тага ж слова берда ў той час, у X-XI стагоддзях, як можна меркаваць, ужывалася ў мове славянскіх плямёнаў давoлi актыўна. Усё гэта i абумовіла нараджэнне назвы. У дапейшым вёска перамясцілася ад раю Сож, але найменне яе засталося.
Болтава - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 17 км на ПдЗ ад Чачэрска, 18 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёшўская (на лініі Гомель-Жлобін), 41 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі на прасёлачнай дарозе, потым на шашы Доўск-Гомель.
Першы ўспамін пра пасёлак Болтава прыводзіцца на 1920г.
Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я гг. У 1921 г. створана калектыўная гаспадарка "Рассвет". У 1926г. 15 двароў, 84 жыхары. 3 08.12.1926 г. у Халоцкім сельсавеце. У 1931 г. арганізаваны калгас. 13 пасялкоўцаў загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Паводле перапісу 1959 г. 95 жыхароў. Уваходзіў у склад калгаса імя А.А.Жданава. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ i забудаванай двухбакова драўлянымі дамаммі сядзібнага тыпу. У 1990 г. 20 двароў, 34 жыхары. 3 лістапада 1991г. у Роўкавцікім сельсавеце Чачэрскага раёна. Потым у калгасе "1 Мая".
У сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 22.051991г. пасёлак адселены (30 сямей).
Брацта - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 16 км на ПдЗ ад Чачэрска, 19 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), 42 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі на прасёлачнай дарозе, потым на шашы Доўск-Гомель.
Вёска ўзнікла ў 1920-я гады.
Заснаваны ў пачатку 20 ст. як хутар. Найбольш актыўная забудова тут, на былых памешчыцкіх землях, прыпадае на 1920-я гг. У 1926г. 14 двароу, 73 жыхары, паштовы пункт. 3 08.12.1926г. пасёлак у Наухавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай губерні. У 1929 г. арганізаваны калгас.
За гады Вялікай Айчыннай вайны 7 пасялкоўцаў загінулі на франтах. Паводле пepaпicy 1959 г. 75 жыхароў. Уваходзіў у склад калгаса імя С.М. Кірава. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ i забудаванай двухбакова, рэдка драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу.
3 25.12.1962г. у Буда-Кашалёўскім, з 6.1.1965г. Чачэрскім раёнах. 3 30.06.1966 г. вёска ў Крутоеўскім, з лістапада 1991г. у Роўкавіцкім сельсаветах. Потым у складзе калгаса імя Kipaвa. У 1990 г. 4 двары, 6 жыхароў.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 29.10.1991г. У
1992г. 4 сям’і пераселены ў чыстыя месцы.
Будзішча (да 1939 Будзішча Палескае) - вёска ў Палескім сельсавеце, за 27 км на ПнУ ад Чачэрска, 92 км ад Гомеля, 62 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), на р. Каупіта (прыток р. Беседзь), на 3 мяжуе з Чачэрскім біялагічным заказнікам, каля дзяржаўнай мяжы з Рас. Федэрацыяй. Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Сідаравічы - Чачэрск. 10 гаспадарак, 13 жыхароу (2004г.)
Паводле пісьмовых крыніц вядома з пач. 18 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Перасяленцы з суседніх вёсак размяшчаліся тут на распрацаваных iмi ж землях.
У 1726 г. пазначана ў івентары Чачэрскага стараства. Паводле вoпicy 1765 г. 19 дымоў. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772) у складзе Рас. iмпepыi. Паводле рэвізіі 1816 г. 54 двары, у Рагачоўскім павеце Магілёўскай губерні. У 1850 г. 27 двароў, 187 жыхароў, уласнасць казны. У 1862г. вёска, 104 двары, 625 жыхароў, у Палескай воласці Рагачоўскага павета. Ветраны млын. Былі развіты: бондарства, кравецтва, кавальства. 3 1880 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. У 1884г. вёска, 97 двароў, 614 жыхароў, 2 ветраныя млыны. Вяскоўцы адносіліся да праваслаўнага Нісімкавіцкага прыхода, наведвалі Георгіеўскую царкву. Паводле пepaпicy 1897 г. в. Будзішча (яна ж Буда-Нісімкавіцкая), 133 двары, 1052 жыхары, школа граматы, маслабойня, 3 ветракі, у Палескай воласці Гомельскага павета Магілёўскай губерні. У вёсцы была царкоўнапрыхадская школа. У вясковай школе ў 1907 г. 67 вучняў. У 1909г. вёска 161 двор, 1267 жыхароў, 1408 дзесяціны зямлі ў Палескай воласці, належала вясковаму сельскагаспадарчаму таварыству. У 1910г. працавала народнае вучылішча. 3 08.12.1927 г. да 29.10.1959 г. цэнтр Будзішчапалескага сельсавета, Свяцілавіцкага з 04.08.1927 г. Чачэрскага раёнаў Гомельскай акругі, з 20.02.1938 г. Гомельскай вобласці. У 1930 г. арганізаваны калгас, працавалі вятрак i кузня. У ВАВ акупанты стварыл1 тут свой апорны пункт , які партызаны разграмілі. У 6ai каля вёскі ў 1942 г. загінула партызанка, спец.карэспандэнт газеты "Комсомольская правда" Л.А.Карастаянава. 09.02.1943 г. карнікі спалілі жывымі 26 жыхароў (пахаваны ў магіле ахвяр фашызму ў цэнтры вёскі), у красавіку 1943 г. загубілі яшчэ 6 чалавек. 7 вяскоўцаў былі вывезены ў Германію, 91 - загінулі на фронце. Паводле пepaпicy 1959 г. 780 жыхароў. У складзе саугаса "Сож". Планіровачна складаецца з 2 паралельных паміж сабой вуліц, арыентаваных з ПдЗ на ПнУ i злучаных 2 завулкамі. Да паўднёвай вуліцы далучаецца кароткая выгнутая вуліца. Забудавана двухбакова драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу. 3 1980г. у Сідаравіцкім сельсавеце, у складзе саугаса "Сож". У 1990г. 135 двароў, 306 жыхароў. На 01.01.1999г. 21 двор, 37 жыхароў.
МАГІЛА АХВЯР ФАШЫЗМУ. У цэнтры вёскі. Пахаваны 26 мірных жыхароў вёскі, якіх нямецка-фашысцкія захопнікі спалілі 09.02.1943г.
У 1956г. на магіе пастаўлены абеліск.
Радзіма беларускага паэта В.В.Карпечанкі, актыўнага ўдзельніка партызанскага руху на Гомельшчыне ў гады Вялікай Айчыннай вайны; С.К. Цярэшчанкі, дзяржаўнага дзеяча, былога міністра асветы РСЯФС (1954-34) Я.І. Афанасенка.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 26.12.2003г.
Васход - пасёлак у Чачэрскім сельсавеце, за 5 км на ПнЗ ад Чачэрска, 42 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 70 км ад Гомеля, на У, Пн i 3 - меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Чачора (прыток р. Сож).
Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Карма - Чачэрск. Hixто не жыве.
Заснаваны ў 1924г. перасяленцамі з вёсак Чырвоны Бор i Старая Яцкаўшчына. У 1926г. 17 двароў, 95 жыхароў, паштовы пункт. 3 08.12.1926г. у Іпалітаўскім, з 30.12.1927г. у Отарскім, з 16.07.1954г. у Захарпольскім, з 12.7.1973г. у Чачэрскім сельсаветах. У 1929 г. арганізаваны калгас. Паводле пepaпicy 1959 г. 55 жыхароў. У складзе калгаса "50 гадоў БССР". Драўляная сялянская сядзіба пастаўлена каля прасёлачнай дарогі. На 01.01.1999г. 1 двор, 1 жыхар.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС.
Вольск - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 13 км. на ПдЗ ад Чачэрска, 42 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 70 км. ад Гомеля. Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарозе Чачэрск - Буда-Кашалёва.
Заснаваны ў пачатку 20 стагоддзя перасяленцамі з суседніх вёсак.
Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я гады. 3 08.12.1926 г. у Наўхавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі, 31 двор, 173 жыхары, паштовы пункт. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас "Чырвоны араты". У пасёлку быў ветраны млын. 3 1931 г. да 1939 г. цэнтр Наўхавіцкага сельсавета Чачэрскага раёна, 26.02.1938 г. Гомельскай вобласці.
У 1940 годзе калгас меў мінімум пагалоўя жывёлы.
На франтах Вялікай Айчыннай вайны загінулі 7 пасялкоўцаў: Бяспалаў Мікалай Барысавіч, нарадзіўся ў 1919 г., радавы, памёр ад ран 30 красавіка 1944 г.; Данцаў Mixaiл Ігнатавіч, нарадзіўся ў 1909 г., радавы, прапаў без вестак у 1944 г.; Доктараў Лявон Піліпавіч, нарадзіўся ў 1922 г., радавы, прапаў без вестак у 1944 г.; Доктараў Макар Мікалаевіч, нарадзіўся ў 1902 г., радавы, загінуў; Ермакоў Улас Халімонавіч, нарадзіўся ў 1909 г., радавы, загінуў; Жаранаў Архіп Мітрафанавіч, нарадзіўся ў 1902 годзе, радавы, загінуў.
Па дадзеных на 30 мая 1950 г. калгас "Чырвоны араты" характарызуецца як узбуйнены – 1076 га. паханых зямель, што для тых гадоў даволi значныя лічбы. Старшыня калгаса Сямкоў Сямён Рыгоравіч, чыё імя 26 снежня 1967 г. па рашэнню пасяджэння бюро РК КПБ занесена ў “Кнігу народнай славы".
Паводле пepaпicy 1959 г. 165 жыхароў. Уваходзіў у склад калгаса імя С.М.Кірава. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ i забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу.
З 25 снежня 1962 г. ў Буда-Кашалёўскім, а з 1965 г . у Чачэрскім раёне. З 30 чэрвеня ўваходзіць у Крутоеўскі сельсавет, з лістапада 1991 – у Роўкавіцкім сельскім Савеце. У 1990 г. 28 двароў, 46 жыхароў. Потым у калгасе імя Kipaвa.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 13.01.1991г. Жыхары (28 сямей) пераселены ў 1992 г. у чыстыя месцы.
Гольч - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце. 3 08.12.1926 г. у Караблішчанскім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. Паводле перапісу насельніцтва 1926 г., 19 двароў, 108 жыхароў. 3 30.12.1927 г. у Роўкавіцкім сельсавеце. Потым у складзе калгаса імя Суворава. На 01.01.1999 г. 26 двароў, 32 жыхары. На 01.01.2008 г. 12 двароў, 17 жыхароў, у т.л. 15 пенсіянераў.
Дружбічы (да 30.07.1964 вёскі Курганне i Макрэнь) - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за 12 км на ПдЗ ад Чачэрска, 25 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 53 км. ад Гомеля. Побач аўтадарога Чачэрск - Буда-Кашалёва.
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 19 стагоддзя як сяленне ў Меркулавіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўкай губерні.
У 1816 г. ў слабадзе Макрэнь 12 двароў, 115 жыхароў. Паводле рэвізскіх матэрыялаў 1859 г. у валоданні памешчыка Даманскага. 3 1880 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін.
У 1897 г. у в. Макрэнь 34 двары, 190 жыхароў, хлебазапасны магазін.
У 1909 г. в. Курганне - 17 двароў, 92 жыхары, 95 дзес. зямлі.
У вёсцы Макрэнь (1909) - 246 жыхароў, 251 дзес. зямлі). У 1926 г. в Макрэнь (20 двароў, 103 жыхары, паштовы пункт, школа), в. Курганне (15 двароў, 91 жыхар) у Залаўскім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас імя К.Я. Варашылава, працавалі вятрак i кузня. Паводле пepaпicу 1959 г. 95 жыхароў. У складзе падсобнай гаспадаркі "Сельгасхімія" імя А.В.Суворава. Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, а на Ўсход крыху выгнутай шыротнай вуліц. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу. У 1990 г. 31 двор, 55 жыхароў. У 1999 г. 15 двароў, 28 жыхароў. Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 16.02.1998 г.
У 2004 г. 15 гаспадарак, 28 жыхароў.
На 01.01.2008г. 13 гаспадарак, 28 жыхароў, у т.л. 10 пенсіянераў.
Пасёлак Дубок заснаваны ў 1928 годзе перасяленцамі з суседніх вёсак.
Раней, па словах вяскоўцаў, у адным месцы стаялі бярозы і дубок. У час навальніцы маланка трапіла менавіта ў гэты дубок. У выніку дубок раскалоўся на часткі. Адсюль пайшла назва пасёлка – Дубок.
Першымі пасяленцамі былі: Дзюбанаў Рыгор Яўфімавіч і Барабанаў Ігнат.
У 1930 годзе ўваходзіў у склад калгаса “Чырвоная Беларусь”.
Падчас адступлення нямецкіх войск у 1943 годзе ў пасёлку тры месяцы знаходзіліся савецкія воіны. У мясцовай пральні жанчыны мылі салдацкую бялізну і пяклі для воінаў хлеб.
Вызначаліся на франтах Вялікай Айчыннай вайны: Крутаў Сцяпан Міхайлавіч, старшы сяржант, узнагароджаны ордэнам Чырвонай зоркі, медаль “За адвагу”.
Ахвярамі вайны сталі: Краўцоў Захар Данілавіч, Асіпцоў Мікалай Яфімавіч – прапаў без вестак у маі 1944 года.
У 1952 годзе – 25 двароў, 96 жыхароў. Уваходзіў у склад калгаса імя “Кірава”, Пакацкога сельскага Савета.
1961 год – 21 двор, 75 жыхароў.
У 1971 годзе – 17 двароў, 37 жыхароў. Дзеці наведвалі Пакацкую СШ.
На 01.01.76 года – 21 жыхар.
1986 год – 9 двароў, 9 жыхароў.
У 1990 годзе выпісаўся апошні жыхар пасёлка Канцавы Якаў Міхайлавіч. Пасёлак не існуе.
Дубраўка - вёска ў Роўкавіцкам сельсавеце, за 13 км. на Поўдзень ад Чачэрска, 35 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 52 км. ад Гомеля, на Поўдзень мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі на прасёлачнай дарозе, потым шашы Доўск-Гомель.
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 19 ст. як сяленне ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні.
У 1880 г. 19 двароў, 143 жыхары. Паводле пepaпicy 1897 г. 31 двор, 164 жыхары, вятрак. У 1909 г. ваколіца, 24 двары, 152 жыхары, у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета, належыла памешчыкам Драбышэўскім, якія валодалі 232 дзесяцінамі зямлі. Жыхары былі прыхаджанамі Малыніцкага прыхода, наведвалі праваслаўную Петрапаўлаўскую царкву.
У лістападзе 1917 г. устаноўлена савецкая ўлада. Напярэдадні калектывізацыі ў пасёлку было 25 двароў, 142 жыхары, 77 дзесяцін раллі, мелася 46 коней, 35 кароў, 52 авечкі, 42 свінні, 21 калода пчол, 33 павозкі, 25 плугоў, 36 барон, 2 сарціроўкі.
У 1923 г. у раёне в. Дубраўка была арганізавана першая камуна з батракоў, у якую ўвайшлі каля 20 сем’яў, шмат было і адзінокіх. Старшынёй першай камуны выбралі Мікалая Дуброўскага, жыхара вёскі Паплавы. Камуна праіснавала да 1930 г., затым на яе базе быў створаны першы ў раёне калгас, старшынёй якога сяляне выбралі Ягора Лявонавіча Гаўрыленку.
У 1926 г. 25 двароў, 127 жыхароў у Новазарэцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас.
На франтах Вялікай Айчыннай вайны загінулі 36 вяскоўцаў.
Паводле пepaпicy 1959 г. 175 жыхароў. Уваходзіла ў склад калгаса імя С.М.Kipaвa.
Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой з Пд i Пн далучаюцца па адным завулку. Забудова драўляная, няшчыльная, сядзібнага тыпу. Часткова згарэла. У 1990 г. 34 двары, 57 жыхароў, клуб, магазін.
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай AЭС 04.04.1990 г. У 1990г. 34 двары, 57 жыхароў, клуб, магазін. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (34 сям'і) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
У 2004г. 15 гаспадарак, 28 жыхароў.
Дудзічы - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за 18 км. на ПдЗ ад Чачэрска, 24 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), 49 км. ад Гомеля, на ПнУ i Пд - меліярацыйныя каналы, злучаныя з p. Лiпa (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі на прасёлачнай дарозе, потым па шашы Доўск-Гомель.
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 16 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства Вялікага княства Літоўскага. Пазначана ў інвентары Гомельскага староства 1640 г.
У канцы XVII ст. вёска, каралеўскае ўладанне ў Чачэрскім старостве Вялікага княства Літоўскага. Згодна інвентару 1704 г., адносілася да Чачэрскага замка, 3 дымы, 3 службы, млын i рудня, сукнавальня i крупарушка. У вёсцы меліся рыбныя ловы. У 1726 г. 8 дымоў, у Сябровіцкім войтаўстве Чачэрскага староства.
Пад 1752 г. упамінаецца ў актах Гал. літоўскага трыбунала. Паводле вoпicy 1765 г. 35 дымоў, карчма, 2 млыны, сукнавальня. У 1770 г. вёска, маёмасць харунжага Рэчыцкага
павета пана Дзернатовіча. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772) у складзе Расійскай iмпepыi. У 1862 г. вёска, 63 двары, 309 жыхароў, цэнтр Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета. Промыслы: бандарны (2 двары), кушнерны (1 двор), вознецкі (2 двары), калёсны (2 двары).
У 1867 г. адкрыта народнае вучылішча. На яго фінансаванне дзяржава выдзеліла 75 руб. у год, воласць – 200 руб.
Законавучыцелем з верасня 1977 г. больш за 10 гадоў працаваў свяшчэннік Максім Іванавіч Кернажыцкі (закончыў Магілёўскую духоўную семінарыю). З кастрычніка 1881 г. настаўніцай працавала Пульхерыя Кірылаўна Варановіч (закончыла Магілёўскую жаночую гімназію). Са жніўня 1884 г. яе змяніў Андрэй Драбышэўскі, выпускнік Гомельскай 6-класнай прагімназіі.
Колькасць навучэнцаў паступова змяншалася: у 1881/82 навучальным годзе было 33 хлопчыкі і 6 дзяўчынак, у 1882/83 – 31 хлопчык і 3 дзяўчынкі, у 1885 – толькі 17 хлопчыкаў і 4 дзяўчынкі, але ўжо ў 1889 г. было - 38 вучняў.
3 1870 г. дзейнічала Мікалаеўская царква. У 1874 г. заснавана сукнавальня з млыном. Пазней быў заснаваны скураны завод, уладальнікам якога быў граф І.Чарнышоў-Круглікаў.
У 1880 г. сяло, 63 двары, 309 жыхароў, вадзяны млын, паштовая станцыя, хлебазапасны магазін. У вёсцы размяшчалася валасное праўленне, праваслаўная царква, царкоўнапрыходская школа, у 5 вярстах паштовая станцыя, у 7 вярстах вінакурны завод, вадзяны млын. Цэнтр Дудзіцкай воласці, у якую ў 1885 г. уваходзіла 26 сяленняў з 991 дваром. У Дудзіцкі прыход праваслаўнай Мікалаеўскай царквы ўваходзіла 4259 прыхаджан, царкве належала 36 дзсяцін зямлі. Паводле пepaпicy 1897 г. сяло (84 двары, 561 жыхар, царква, народнае вучылішча, хлебазапасны магазін, 2 ветракі) i фальварак (3 двары, 13 жыхароў). У 1909 г. сяло, 91 двор, 636 жыхароў, цэнтр воласці Рагачоўскага павета, належала мясцоваму сельскагаспадарчаму таварыству, якое валодала 798 дзесяцінамі зямлі, фальварак, 1 двор, 19 жыхароў, належаў графу Чарнышову-Круглікаву, які меў 3155 дзесяцін зямлі. Побач з фальваркам размяшчалася ферма, якая адносілася да фальварка, 1 двор, 9 жыхароў. Пры школе з 1911 г. дзейнічала бібліятэка. У 1912 г. адкрыта крэдытнае таварыства. У 1921 г. ў Дудзіцкую воласць уваходзіць 18 сельсаветаў, 12 192 жыхары. У 1926 г. вёска, 121 двор, 607 жыхароў, паштовае аддзяленне, бібліятэка, школа, лячэбны i ветэрынарны пункты, цэнтр сельсавета Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1929 г. быў арганізаваны калгас “Росквіт”, працавалі цагельны завод, 2 ветракі, 2 кузні, ваўначоска.
У Вялікую Айчынную вайну на франтах i ў партызанскай барацьбе загінулі 81 вясковец, памяць аб якіх увекавечвае абеліск, устаноўлены ў 1967 г. у цэнтры вёскі.
На франтах Вялікай Айчыннай вайны вызначыліся байцы з вёскі Дудзічы: Карпенка Іван Іларыёнавіч, ст. лейтэнант, ордэн Чырвонай Зоркі; Сініцын Ілья Іосіфавіч, ст. сяржант, ордэн Чырвонай Зоркі; Цітоў Андрэй Якаўлевіч, мал. сяржант, ордэн Чырвонай Зоркі; Шапавалаў Андрэй Данілавіч, старшына, ордэн Чырвонай Зоркі; Шапавалаў Рыгор Сцяпанавіч, старшына, ордэн Чырвонай Зоркі.
На ўшанаванне памяці 100 землякоў, якія загінулі ў Вялікую Айчынную вайну устаноўлен помнік каля сельскага клуба.
3 16.07.1954 г. вёска ў Халоцкім сельсавеце. Паводле пepaпicy 1959 г. 491 жыхар. Уваходзіла ў склад калгаса імя А.А.Жданава.
Планіровачна складаецца з крывалінейнай вуліцы, да якой далучаецца кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1990 г. 84 двары, 156 жыхароў, клуб, магазін.
Помнік архітэктуры - Мікалаеўская царква ў цэнтры вёскі. Пабудавана у XIX ст.
Радзіма дзяржаўнага дзеяча, выдатніка аховы здароўя, былога міністра аховы здароўя Рэспублікі Беларусь (1994-1997 гг.) Драбышэўскай Інэсы Міхайлаўны.
Настаўнік Глушанок Надзея Піліпаўна ўзнагароджана значком "Выдатнік народнай асветы БССР" .
Актыўны ўдзельнік Кастрычніцкай рэвалюцыі i грамадзянскай вайны - Адамовіч Рыгор Bociпaвіч, нарадзіўся ў 1895 г., жыхар в. Дудзічы, з сялян. Удзельнік 1-й сусветнай вайны, грамадзянскай вайны i партызанскага руху ў 1918г. на Чачэршчыне.
Рашэннем Чачэрскага райвыканкама №4/107 31 чэрвеня 1991г. "О закрытии Холочского СДК и сельской библиотеки, Дудичского сельского клуба" (ГА в г. Гомеле, ф. 650, оп.4, д.478, л. 58), закрыт Дудзіцкі сельскі клуб.
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 12.02.1996 г., жыхары пераселены ў чыстыя месцы.
У 1990 г. 84 двары, 156 жыхароў, клуб, магазін.
Вёска Дудзічы знаходзіцца на тэрыторыі, уезд на якую забаронены без спецыяльнага пропуску.
Загор'е - вёска ў Залескім сельсавеце, за 15 км на ПнУ ад Чачэрска, 54 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), 80 км ад Гомеля, на р. Бабёр (прыток р. Сож), на Пн, У i Пд мяжуе з Чачэрскім біялагічным заказнікам. Транспартныя сувязі на прасёлачнай дарозе, потым аўтадарозе Палессе - Чачэрск.
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 18 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства.
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 18 ст. як сяленне у Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Паводле вoпicy 1765 г. 18 дымоў, млын. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772) у складзе Рас. iмпepыi. У XIX ст. вёска, цэнтр аднайменнага фальварка, прыватная ўласнасць графа Чарнышова-Круглікава, у Покацкай воласці Рагачоўскага павета. У 1862г. вёска, 34 двары, 189 жыхароў, быў распаўсюджаны бандарны промысл. Хлебазапасны магазін, царкоўнапрыходская школа. У 1871 г. вяскоўцы захапілі вялікі ўчастак лясной дачы, якая належала памешчыку, аб чым граф Чарнышоў-Круглікаў паведамляў міністру ўнутраных спраў. 3 1880 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Паводле пepanicy 1897г. 49 двароў, 266 жыхароў, школа граматы, 2 ветркі, у Палескай воласці Гомельскага павета Магілёўскай губерні. Побач быў фальварак Старое Загор'е. У 1909г. 67 двароў, 464 жыхары, на р. Бобрык, належала вясковаму сельскагаспадарчаму таварыству, якое валодала 385 дзесяціамі зямлі, лясная старожка; фальварк, 1 двор, 10 жыхароў, 150 дзесяцін зямлі, належаў графу Чарнышову-Круглікаву. У 1910г. працавала народнае вучылішча. У 1926 г. 393 жыхары, 72 двары, паштовы пункт, пачатковая школа. 3 08.12.1926г. да 30.12.1927 г. цэнтр Загорскага, з 1939 г. да 29.10.1959 г. Закрыніцкага сельсаветаў Чачэрскага раёна Гомельскай акругі, з 20.02.1938 г. Гомельскай вобласці. У вёсцы быў створаны калгас "Юны ленінец",працавала смалакурня (з 1933), 2 ветракі, загорскае лясніцтва. 108 вяскоўцаў загінулі на франтах ВАВ. Паводле пepaпicy 1959 г. 536 жыхароў. Планіровачна складаецца з крыху скрыўленай вуліы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пд далучаецца кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Побач радовішча мелу. 3 29.10.1959г. у Бяляевскім, з лютапада 1991 у Залескім сельсаветах. Школа, клуб, бібліятэка, аддзяленне сувязі, магазін, лясніцтва.
Помнік археалогіі. Паселішча. За 3 км. на паўночны захад ад вёскі, на левым беразе р. Сож. Выявіў у 1927г. К.М. Палшарповіч. Адносіцца да каменнага i бронзавага вякоў. Загінуў у Афганістане Канашкоў Аляксандр Іванавіч, ураджэнец в. Загор'я. Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 16.05.1990г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары пераселены ў чыстыя месцы. Школа, клуб, бібліятэка, аддзяленне сувязі, магазін. Лясніцтва. Рашэнне Чачэрскага райвыканкама №8/124 от 26 июля 1990г «О переводе Загорской сельской библиотеки в д. Старая Яцковщина» (ГА в г. Гомеле, ф. 650, оп.4, д. 457, л. 73).
Закрынічча - пасёлак у Залескім сельсавеце, за 18 км на Пн ад Чачэрска, 55 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Гомель-Жлобін), 83 км ад Гомеля.
3 8.12.1926г. пасёлак, 24 двары, 120 жыхароў, у Загорскім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі.
3 30.12.1927г. цэнтр Закрыніцкага сельсавета. У час Вялікай Айчыннай вайны ўваходзіў у партызанскую зону. 3 29.10.1959г. ў Бяляеўскім сельсавеце. У 1990г. 3 двары, 7 жыхароў, з лютапада 1991г. ў Залескім сельсавеце.
У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання адселены.
Заложжа - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 7 км. на 3ахад ад Чачэрска, 44 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 72 км. ад Гомеля, на Поўнач мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, потым аўтадарозе Чачэрск - Рыскава.
Заснавана ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак.
На пачатку XX ст. вёска ў Чачэрскай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. У 1926 г. пасёлак, 13 двароў, 65 жыхароў, у Матнявіцкім сельсавеце Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 22 двары, 107 жыхароў. У кастрычніку 1943 г. нямецка-фашысцкія захопнікі спалілі 20 двароў. Пасля вайны вёска адбудавалася. Паводле пepaпicy 1959 г. 67 жыхароў. У складзе калгаса "Юбілейны". Драўляная сялянская сядзіба пастаўлена каля прасёлачнай дарогі.
Потым у складзе калгаса імя Суворава. На 01.01.1999 г. 1 двор, 1 жыхар.
У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання адселены.
Зара - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 15 км на Пд ад Чачэрска, 32 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лінii Гомель-Жлобін), 60 км ад Гомеля. Транспартныя сувязь на прасёлачнай дарозе, потым аўтадарозе Наухавічы -Роўкавічы.
Заснаваны ў пачатку 20 ст. пepacялeнцaмi з суседніх вёсак.
Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я гг. У 1926 г. пасёлак, 25 двароў, 149 жыхароў, у Наухавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. Ветраны млын. У 1931 г. арганізаваны калгас "Чырвоны араты", працаваў вятрак. 11 пасялкоўцаў загінулі на франтах ВАВ. Паводле пepaпicy 1959 г. 115 жыхароў. Уваходзіў у склад калгаса Імя С.М. Кірава. Планіровачна складаецца з прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу. Уваходз1ў з 25.12.1962 г. у Буда-Кашалёвскі, з 06.01.1965г. у Чачэрскі раёны. 3 30.06.1966г. пасёлак у Крутоеўскім, з лістапада 1991г. у Роўкавіцкім сельсаветах.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 14.11.1990г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (16 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы. Магазін.
Зялёны Мох - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце. У 1926г. пасёлак, 24 двары, 143 жыхары ў Роўкавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна. 3 25.12.1962г. у Буда-Кашалёусюм, з 6.1.1965г. у Чачэрскіх раёнах. Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 30.7.1991г.
Іванаўка - пасёлак у Ленінскім сельсавеце, за 10 км на Пд ад Чачэрска, 33 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 56 км ад Гомеля, на У пойме р. Сож, на 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, потым аўтадароах Наухавічы - Роўкавічы i Чачэрск - Буда-Кашалёва. 5 гаспадарак, 8 жыхароў (2004г.).
Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. На пачатку ХХ ст. у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета. Савецкая ўлада ўстаноўлена
ў лістападзе 1917г. У 1924г. 16 двароў, 91 жыхар, 44 дзесяціны раллі. Мелася 24 кані, 20 кароў, 30 авечак, 20 свіней, 16 павозак, 10 плугоў, 8 барон. У 1926г. пасёлак, 17 двароў, 97 жыхароў, у Новазарэцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. 12 пасялкоўцаў загінулі на франтах ВАВ. 3 16.07.1954г. у Ленінскім сельсавеце. Паводле пepaпicy 1959 г. 410 жыхароў, у складзе калгаса імя У.І.Леніна. Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, амаль мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу. У 1990г. 29 двароў, 66 жыхароў. У складзе калгаса імя Леніна. На 01.01.1999г. 13 двароў, 14 жыхароў.
Паселішча, курганы. Паселішча VI -IХст., на правым беразе р. Сож. Каля вёскі ў 1928г. даследавана пяць курганоў, з ix тры насыпаны з трупаспаленнем, якое зроблена па-за курганом. Рэчаў не знойдзена.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 5.1.1999г.
Канавы - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 20 км на ПдЗ ад Чачэрска, 18 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 38 км ад Гомеля. Побач шаша Доўск - Гомель. Hixто не жыве.
Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак.
У 1926г. 25 двароў, 146 жыхароў, паштовы пункт, у Халоцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1931 г. арганізаваны калгас. 17 пасялкоўцаў загінулі на франтах ВАВ. Паводле пepaпicy 1959 г. 188 жыхароў. У складзе вытворчай фірмы "Адраджэнне". Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.
У 1990г. 39 двароў, 62 жыхары. 3 лютага 1991г. у Роўкавіцкім сельсавеце. Потым у складзе калгаса "1 Мая". На 01.01.1999г. 2 двары, 4 жыхары.
Медыцынскі работнік узнагароджаны значком "Выдатнік аховы здароўя Беларусі": Аксёнаў Уладзімір Емельянавіч.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 06.11.2002г.
Караблішча – вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце. У канцы XIX ст. вёска ў Чачэрскай воласці Рагачоўскага павета. У 1926 г. вёска, 25 двароў, 135 жыхароў, цэнтр сельсавета Чачэрскага раёна Гомельскай акругі; хутар Караблішчанскі, 1 двор, 7 жыхароў. 30.12.1927 г. сельскі Савет быў ліквідаваны i тэрыторыя ўключана ў Роўкавіцкі сельсавет. У вёсцы быў створан калгас "13-ы Кастрычнік". Працавала кузня. У лістападзе 1943 г. у баях за вызваленне вёскі ад гітлераўцаў загінула 47 воінаў. Потым у складзе калгаса імя Суворава. Дом сацыяльных паслуг, бібліятэка, комплексны прыёмны пункт, фельчарска - акушэрскі пункт, магазін. На 01.01.1999 г. 34 двары, 82 жыхары. На 01.01.2008г. 24 двары, 49 жыхароў., у т.л. 22 пенсіянеры.
Пасёлак Карма з’явіўся на карце ў (1927-1928гг.). Засялялі яго жыхары в.Бабічы. У асноўным, гэта былі “моцныя” сем’і, дзе ў сям’і было некалькі мужчын. Нябачнай прыгажосці куток прыроды і грыва (Грыва – гэта невялікі ўчастак узвышшаў сярод балот і лясоў, прыкладна ў 10 га.). Вакол грывы ўзвышаўся векавы хваёвы лес, які і пайшоў на будаўніцтва п.Карма і іншых пасёлкаў. Людзі актыўна распрацоўвалі ўрадлівыя векавыя землі, ляда. Заводзілі кароў, коней, амаль усе займаліся бортніцтвам. Будавалі хаты, па вуліцы высаджвалі ліпы, у агародах – сады. Адбудоўвалі веславанні для таго каб лягчэй было дабірацца да вёскі Бабічы, і п.Н.Нікольск. У 1930 –ых гадах сфарміраваўся калгас імя Шмідта, які існаваў да 1970-ых гг. 20 ст. Людзі ў асноўным займаліся земляробствам, жывёлагадоўляй, адбудоўвалі свае жывёлагадоўчыя памяшканні. Атрымлівалі добры ўраджаі збожжавых культур, травы, бульбы.
Побач, у п. Н.Нікольску, адкрылася пачатковая школа, і дзеці п.Карма, Макаўе, і п.Н.Нікольск праз веславанні дабіраліся ў школу, краму.
Вайна парушыла мірнае жыццё пасёлка: мужчыны пайшлі на вайну, пакінуўшы жанчын і дзяцей. Гэта былі цяжкія гады для кармянцаў, але гэтыя гады не зламалі іх. Людзі актыўна падтрымлівалі партызан Свяцілавіцкага партызанскага атрада. Вайна забрала жыцці многіх кармянцаў: Анціпенка Павел Аляксеевіч, Далбянкоў Ян Харытонавіч, Міхалкоўскі Ціхан Апанасавіч, Нахабцаў Іван Мітрафанавіч, Церахоўскі Павел Аляксеевіч, Церахоўскі Кузьма Еўдакімавіч, Турмасаў Дзмітрый Сяргеевіч.
1 кастрычніка 1943 г. пасёлак быў вызвалены савецкімі войскамі. Пачалося мірнае жыццё. Сталі адбудоўваць калгас. Актыўнае калгаснае жыццё працягвалася да пачатку 1970-ых гг. 20 ст., а затым людзі пачалі раз’язджацца ў розныя куткі краіны. А ў памяць аб пасёлку нам засталіся толькі ліпы, якія нагадваюць аб прыгожым і непаўторным кутку роднага краю.
Каробка – пасёлак у Чачэрскім сельсавеце. Узнік у 1920г. У 1926г. пасёлак 13 двароў, 86 жыхароў. У Іпалітаўскай акруге. З 30.12.1927г. у Отарскім, з 16.07.1954г. у Захарпольскім, з 12.07.1973г. у Чачэрскім сельсаветах. Потым у складзе калгаса “50 год БССР”. На 1.01.1999г. 5 двароў, 8 жыхароў. У 2004г. 2 двары, 2 жыхары.
Краснае - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за 23 км. на ПдЗ ад Чачэрска, 21 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 37 км. ад Гомеля, побач шаша Доўск - Гомель, на паўнёвай ускраіне меліярацыйны канал, злучаны з р. Прудоўка (прыток р. Ліпа).
Узнік 1913 г. Заснаваны перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1924 г. 10 двароў, 61 жыхар, 55 дзесяцін раллі. Мелася 13 коней, 21 карова, 19 авечак, 17 свіней, 11 павозак, 9 плугоў, 12 барон. У 1926 г. 2 двары, 7 жыхароў, у Свяцілаўскім раёне Гомельскай акругі. У 1931 г. арганізаваны калгас.
На франтах Вялікай Айчыннай вайны загінулі 6 пасялкоўцаў.
Паводле пepaпicy 1959 г. 93 жыхары. Уваходзіў у склад калгаса імя А.А. Жданава. Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ i забудаванай драўлянымі сялібамі сядзібы.
3 16.07.1954 г. у Халоцкім, з лютапада 1991 г. у Роўкавіцкім сельсаветах.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 29.07.1993 г., жыхары (14 сямей) пераселены ў 1992 г. у чыстыя месцы.
Лукомскія Паплавы - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за 13 км. на ПдЗ ад Чачэрска, 81 км. ад чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 59 км ад Гомеля, на ПнУ - невялікі вадаём. Транспартныя сувязі на прасёлачнай, потым аўтадарогах Слабодка-Роўкавічы i Чачэрск - Буда-Кашалёва.
Упершыню ўпамінаецца ў 1870 гадах.
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 19 стагоддзя як сяленне ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. У XIX ст. вёска, прыватная ўласнаснасць памешчыкаў Лукомскіх у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета. Мясцовы памешчык меў у 1876 г. 893 дзесяціны зямлі, карчму i млын. У 1879 г. маёмасць памешчыка Івана Лукомскага, які валодаў 190 дзесяцінамі зямлі. Паводле перапісу 1897 г. аколіца, 7 двароў, 48 жыхароў, капліца, вятрак. У 1909 г. ваколіца, 10 двароў, 41 жыхар, млын, належалі мясцоваму сельскагаспадарчаму таварыству, якое валодала 155 дзесяцінамі зямлі. У 1926 г. 9 двароў, 59 жыхароў, у Наўхавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі.
У 1931г. арганізаваны калгас. У 1941 годзе ўваходзіла ў састаў калгаса імя “Кірава”, дзе дырэктарам быў Дзмітракоў Максім Фролавіч.
Вернутыя імёны – бязвінныя ахвяры палітычных рэпрэсій: Драбышеўскі Пётр Іванавіч, нарадзіўся ў 1871 годзе. Аднаасобнік. Арыштаваны 08.02.1930 года. Прыгавораны да вышэйшай меры пакарання. Растраляны. Рэабілітаваны 28.12.1989 г.
У гады Вялікай Айчыннай вайны загінулі 30 вяскоўцаў.
Вызначыліся на франтах Вялікай Айчынай вайны: Драбышэўскі Пётр Александравіч, сяржант, медаль "За баявыя заслугі"; Старавойтаў Іван Аляксеевіч, сяржант, ордэн Чырвонай Зоркі, медалі "За адвагу", "За баявыя заслугі".
Воіны – землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак у 1941-1945 гг.:
Бардонаў Мікалай Фядосавіч, нарадзіўся ў 1918 г., загінуў; Гулевіч Аляксандр Miхайлавіч, нарадзіўся ў 1911г. радавы 21-га гв. сп 11-й гв.сд., загінуў 20.10.44 у в. Кархілень, Усходняя Прусія; Дзятлаў Miкіта Іванавіч, н. у 1907 г, радавы, прапаў без вестак у лютым 1944 г.; Доктараў Фёдар Піменавіч, н. у 1913г., радавы, прапаў без вестак у лютым 1944 г.; Драбышэўскі Аляксандр Яфімавіч, радавы, 82-га спалучэння, загінуў 05.02.1944г., пахаваны ў в. Алдарава Калінінскай вобл.; Драбышэўскі Валяр’ян Данілавіч, н.у 1901г., радавы, прапаў без вестак у лютым 1944 г.; Драбышэўскі Васіль Паўлавіч, н.у 1904 г., радавы., загінуў; Драбышэўскі Іван Васільевіч, сяржант 69-га гв. сп., памёр ад ран 17.08.1944 г., пахаваны ў в. Варнізкі, Латвія.; Драбышэўскі Ігнат Захаравіч, н.у 1902г., радавы, загінуў. Драбышэўскі Ігнат Сямёнавіч, н.у 1913 г., ст. лейтэнант, загінуў; Драбышэўскі Лука Сцяпанавіч, н. у 1904 г., радавы, загінуў 20.07.1943 г., пахаваны ў в. Кальнаўка Мікалаеўскай вобл.; Драбышэўскі Максім Іванавіч, н. у 1903, радавы 6-га сп., прапаў без вестак у кастрычніку 1941 г.; Драбышэўскі Мацвей Цімафеевіч, н. у 1906, радавы 612-га ппс, прапаў без вестак у кастрычніку 1941 г.; Драбышэўскі Рыгор Баніфацьевіч. н. у 1922 г., ст.лейтэнант 19-га сп. загінуў 16.08.1943 г., пахаваны ў в. Малчіно Смаленскай вобл.; Драбышэўскі Рыгор Ігнатавіч, н. у 1914, рад., загінуў. Драбышэўскі Рыгор Сямёнавіч, н.у 1916, лейт., загінуў; Загароўскі Іван Міхайлавіч, н.у 1907, рад., прапаў без вестак 30.02.1942 г.; Загароўскі Іван Міхайлавіч. н. у 1910 г., радавы, загінуў; Караткевіч Іван Дарафеевіч, прапаў без вестак 20.10.1944 г.; Кончыц Віктар Дзмітравіч, н.у 1906, paдавы, прапаў без вестак у лютым 1944 г.; Круглікаў Іван Конанавіч, н.у 1923, радавы, прапаў без вестак у лютым 1944 г.; Круглікаў Mікіта Конанавіч, н. у 1914г., загінуў; Паначоў Іван Сямёнавіч, н. у 1911 г. , радавы, прапаў без вестак 14.08.1941 г.; Саўко Аляксандр ў Афанасьевіч, н. у 1906 г., ст.сярж.1170-га сп., загінуў 25.03.1944 г., пахаваны ў в. Малыя Канапліцы Рагачоўскага р-на Гомельскай вобл.; Старавойтаў Ягор Мікалаевіч, н. у 1901 г., радавы, загінуў 18.02.1945г.; Харкевіч Іосіф Уладзіміравіч, н. у 1909 г., сяржант, загінуў.; Шапавалаў Іван Мікалаевіч, н. у 1909 г., радавы, загінуў; Шапавалаў Mіхаіл Мікалаевіч, н. у 1924 г., радавы, прапаў без вестак у лютым 1944.
Загінуўшыя партызаны, падпольшчыкі, удзельнікі антыфашысцкага руху
Барабанава Вера Лявонаўна, н. у 1937; Барабанава Кацярына Арцёмаўна, н. у 1920 г.; Барабанава Матрона, 1903 г.; Барабанава Наталля, 1877 г.; Барабанаў Арцём, 1876 г.; Барабанаў Васіль, 1933 г.; Барабанаў Мікалай Лявонавіч, 1934 г.; Дзмітракова Ганна, 1900 г.; Дзмітракоў Васіль Рыгоравіч, 1928 г.; Дзмітракоў Уладзімір, 1923 г.; Дзярпова Соня Мікітаўна, 1929 г.; Драбышэўскі Уладзімір, 1927 г.; Марозава Марыя Мацвееўна, 1925 г.; Марозаў Мацвей, 1879 г.; Восіпава Надзея Восіпаўна, 1937 г.; Восіпава Тася, 1910 г.; Восіпаў Генадзь Восіпавіч, н. у 1941 г.
З 25.12.1962г. вёска у Буда-Кашалёўскім, з 06.01.1965г. у Чачэрскім раёнах.
З 30.06.1966г. у Крутоеўскім, з лістапада 1991г. у Роўкавіцкім сельсаветах.
У 1992г. 63 двары, 112 жыхароў. У сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС адселены. На 01.01.1991г.3 двары, 5 жыхароў. На 01.01.2008г. 3 двары, 5 жыхароў.
Любімае - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце. Размешчаны на левым беразе р. Любічка. У 1926 г. пасёлак, 19 двароў, 107 жыхароў, у Караблішчанскім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. 3 30.12.1927 г. у Роўкавіцкім сельсавеце. На 01.01 1999 г. 10 двароў, 17 жыхароў. На 01.01.2009 г. пражывае 6 жыхароў.
3 25.12.1962 г. вёска ў Буда-Кашалёўскім, з 06.01.1965 г. у Чачэрскім раёнах.
3 30.06.1966 г. у Крутоеўскім, з лістапада 1991 г. у Роўкавіцкім сельсаветах. У 1992 годзе - 63 двары, 112 жыхароў.
У сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС адселена 9 лютага 1996 г.
На 01.01.1991-3 двары, 5 жыхароў. Вociпаў Генадзь Bociпавіч, 1941 г.; Рыпінская Ганна Сяргееўна, 1935 г.; Рыпінская Марыя, 1904 г.; Рыпінская Ніна Сяргееўна, 1933г.; Рыпінскі Віктар Сяргеевіч, 1942г.; Рыпінскі Сяргей, 1903 г.; Старавойтаў Аляксандр, 1929 г.
У 2004г. 2 гаспадаркі, 3 жыхары (2004г.).
Макаўе - пасёлак у Нісімкавіцкім сельсавеце, за 23 км на У ад Чачэрска, 60 км ад чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Гомель-Жлобін), 88 км ад Гомеля. На У, Пд i 3 - меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Зборхаў (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, потым аўтадарозе Бабічы -Свяцілавічы. Hixто не жыве.
Пасёлак створаны ў 1920-я гады перасяленцамі в. Бабічы на былых памешчыцкіх землях.
3 08.12.1926г. пасёлак у Бабіцкім сельсавеце Свяцілавіцкага, з 04.08.1927г. Чачэрскага раёнаў Гомельскай акругі. У 1931 г. арганізаваны калгас. 7 пасялкоўцаў загінулі на франтах ВАВ. Паводле перапісу 1959 г. 60 жыхароў.
У складзе саўгаса "Нісімкавічы". Зараз вёска ў складзе саўгаса "Нісімкавічы". На 01.01.1999г. 2 двары, 2 жыхары. Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС.
Макееўка - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце.
На пачатку XX ст. вёска ў Чачэрскай воласці Рагачоўскага павета.
Савецкая ўлада ўстановлена ў лістападзе 1917г. 3 08.12.1926г. вёска ў Караблішчанскім сельсавеце, 16 двароў, 79 жыхароў. 3 30.12.1927г. у Роўкавіцкім сельсавеце. Потым у складзе калгаса імя Суворава. На 01.01.1999г. 9 двароў, 10 жыхароў.
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС.
Максімаўка - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Заснавана ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак.
У
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС у 16.07.1991г.
Макрэнь - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце. У XIX ст. вядома як прыватная ўласнасць ў Чачэрскай воласці Рагачоўскага павета. У вёсцы размяшчаліся хлебазапасны магазін, млын, царкоўна-прыходская школа. Вяскоўцы былі прыхаджанамі Роўкавіцкага прыхода, наведвалі Троіцкую царкву. У
Пасёлак Нікольск, Нова-Нікольск, Макаўе
Сярод балот і лясоў на невялікіх узвышшах у 1925-1927гг. пачалі адбудоўвацца бабіцкія пасёлкі: Нікольск, Нова-Нікольск, Макаўе. Адбудоўваліся з лесу, які акружаў гэтыя невялікія ўчасткі. Людзі пераязджалі з в.Бабічы праз гаці, будавалі грэблі. Добрыя, благародныя глебы былі ўраджайнымі. На пасёлках адразу сфарміраваўся калгас “імя Шмідта”. Першым старшынёй якога стаў Бырыс Хімічаў. На п.Нікольск адбудавалі жывёлагадоўчыя памяшканні. Людзі рупліва працавалі на калгасных палетках. Наладжвалася звычайнае жыццё. Пасёлкі папаўняліся дзіцячымі галасамі, іх станавілася ўсё больш. Адбудавалі пачатковую школу, краму. Але мірнае жыццё парушыла вайна, якая сваім крылом накрыла і пасёлкі. Больш трох год людзі знаходзіліся ў фашыстскай аккупацыі. У час вайны дапамагалі партызанам. Сям’я Федарэнак з п.Нікольск цалкам была забіта паліцаямі ў час наступлення Чырвонай Арміі, за сувязь з партызанамі.
Закончылася вайна, мужчыны пачалі вяртацца да сваіх сем’яў. Многія не вярнуліся. Загінуў на фронце і першы старшыня Барыс Хімічаў.
У паслеваенны час старшынёй калгаса працаваў Цеплякоў Дзяніс Захаравіч. Мужчыны вярталіся да мірнага жыцця. Напрыклад, Дзмітрый Нахабцаў перасеў з танка на трактар.
У паслеваенны час, як і да вайны пасёлкі адносіліся да Веткаўскага раёна, а ў Свяцілавічах была сфарміравана МТС, дзе і працавалі многія мужчыны, Дзмітрый Нахабцаў, М.Карпенка, К.Канузэляў і інш.
У 1961г. пасёлкі адносіліся да Чачэрскага раёна.
Пасёлак Макаўе налічваў 15 двароў, п.Нікольск -12 двароў, п.Нова-Нікольск 12 двароў.
Пасёлкі існавалі да пачатку 1980 гадоў, затым людзі пачалі раз’язджацца ў Гомельскі раён, а ў асноўным пераязджалі ў в. Бабічы.
З п.Нова-Нікольск пераехалі ў в.Бабічы: Цеплякоў Уладзімір Мікалаевіч, Кандраценка Уладзімір Піліпавіч, Канавалаў Іван Сямёнавіч, Цеплякоў Мікалай Мікалаевіч; з п.Нікольск: Палтарацкая Моця, Павялкова Анастасія Цімафееўна; з п.Макаўе: Гарбузоў Пётр Яўхімавіч, Церахоўская Таісія, Гарбузова Кацярына Грыгораўна.
Усё ж тыя карані якія былі пакінуты ў Бабічах, прыцягнула на сваю Радзіму.
Зараз на месцы былых пасёлкаў знаходзяцца калгасныя палеткі, а ў п.Макаўі красуюцца два магутныя таполі, якія засталіся стаяць як напаміны аб цудоўным пасялковым жыцці.
Максімаўка - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак.
У
На франтах Вялікай Айчыннай вайны загінулі 6 пасялкоўцаў. Паводле перапісу
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС у 16.07.1991 г.
Новае Зарэчча - веска ў Ленінскім сельсавеце, за
Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. На пачатку ХХст. пасёлак у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёвскай губерні. Савецкая ўлада ўстановлена ў лістападзе
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 14.02.1995г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (30 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Новае Халочча - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядомы з пачатку 20 ст., калі тут быў фальварак Халочча.
Заснаваны ў 1905г. У 1926г. 19 двароў, 110 жыхароў, паштовы пункт, 3 8.12.1926г. у Холацкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 5.7.1994г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (16 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы..
Наўхавічы - вёска ў Роўкавічскім сельсавеце. У другой палавіне XVIII ст. вёска, прыватная ўласнасць у Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства Вялікага княства Літоўскага. У
Вясной
Жыхары вёскі Наўхавічы былі актыўнымі ўдзельнікамі Кастрычніцкай рэвалюцыі грамадзянскай вайны: Драбышэўскі Павел Казіміравіч, актыўны ўдзельнік грамадзянскай вайны i партызанскага руху на Чачэршчыне. Выбіраўся членам армейскага савета, ваенны камісар; Казлоў Сафон, актыўны ўдзельнік грамадзянскай вайны i партызанскага руху на Чачэршчыне. Пад час Вялікай Айчыйнай вайны нямецкія акупанты прызначылі яго старастам у в. Наўхавічы з надзеяй, што ён будзе выкрываць падпольшчыкаў. Але з гэтага нічога не выйшла. Наадварот, жыхары Наўхавіч актыўна ўдзельнічалі ў партызанскім руху на Чачэршчыне. Акупанты арыштавалі Казлова. Больш як дванаццаць дзён трымалі ў падвале, прыгаварылі да растрэлу. На трынаццатыя суткі павялі на растрэл. Прымусілі капаць сабе магілу, але вярнулі на допыт. Трымалі пад арыштам тры месяцы. Партызаны вызвалілі Сафона Казлова; Старавойтаў Аўрам Васільевіч, удзельнік Кастрычніцкай рэвалюцыі ў Петраградзе. Удзельнічаў у баях з карнілаўцамі. Актыўны ўдзельнік грамадзянскай вайны. На Чачэршчыне ў складзе партызанскага атрада ўдзельнічаў у баях супраць нямецкіх акупантаў i гайдамакаў.
У
Махавік рэпрэсій, запушчаны ў канцы 1920-х гадоў, набіpaў усё большы размах. Знікалі дзесяткамі, тысячамі, а потым мільёнамі рабочыя, калгаснікі, аднаасобнікі, спецыялісты, вучоныя, ваенныя, пісьменнікі, дзеячы мастацтваў. Людзі, чыё жыццё, здавалася б, цалкам было аддадзена справе рэвалюцыі i пабудове сацыялізму, раптоўна аб'яўляліся "ворагамі народа".
Бязвінныя ахвяры палітычных рэпрэсій: Малішэўская Вольга Восіпаўна (
Асуджаны на 3 гады зняволення ў канцлагеры (рэабілітаваны 27.07.1989 г.). Паўторна асуджаны 17.11.1937 г. на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 28.06.1989 г.; Старавойтаў Мікалай Максімавіч (
Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 06.06.1989 г.; Старавойтаў Сцяпан Іванавіч (1874г.н.), аднаасобнік. Арыштаваны 06.08.1937 г. асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Памёр у турме ў г. Гомель 26.12.1937. Рэабілітаваны 22.06.1989 г.; Цімохаў Ігнат Барысавіч (
У
У час Вялікай Айчыйнай вайны вёска са жніўня 1941 года па лістапад 1943 года акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікмі.
Зводная даведка аб растраляных i закатаваных савецкіх грамадзянах Чачэрскага раёна нямецка-фашысцкімі захопнікамі 20 мая 1944 года:
Наўхавіцкі Сельскі Савет - усяго 61 чалавек; 32 мужчыны, 29 жанчын.
Вызначыліся на франтах Вялікай Айчыйнай вайны : Кражаў Сямён Сцяпанавіч, радавы, ордэн Айчыйнай вайны II ступені; Лашкін Іван Фёдаравіч, лейтынант, ордэн Чырвонай 3oркі; Лябедзька Павел Емельянавіч, старшына, ордэн Айчыйнай вайны II ступені; Юркоў Мікалай Савельевіч, радавы, медаль "За адвагу". Кондрусеў Дзмітрый Герасімавіч.
Ахвяры вайны, загінуўшыя партызаны, падпольшчыкі, удзельнікі антыфашысцкага руху, асобы, якія садзейнічалі партызанскаму руху i падполлю, члены ix сем'яў i мірныя жыхары-ахвяры фашысцкага тэрору : Каржова Марфа Астапаўна (
Воіны- землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак на франтах Вялікай Айчыннай вайны ў 1941-1945 гг.:
БЕЛІКАЎ Міхаіл Паўлавіч, н. у 1922, рад., прапаў без вестак у лютым 1944.
ГУСАРАЎ Яфрэм Мікалаевіч, н. у 1910, сярж., прапаў без вестак у лютым 1944.
ДЗЯМКОЎ Нікіфар Кузьміч, н. у 1899, афіцэр 57-й арміi, прапаў без вестак 25.5.1942. ДЗЯТЛАЎ Лявон Панкратавіч, н. у 1909, рад., прапаў без вестак у лютым 1944.
ДЗЯТЛАЎ Мікіта Іванавіч, прапаў без вестак у лютым 1944. САФОНАЎ Раман Піліпвіч, н. у 1912, рад. 1145-га сп 353-й сд, прапаў без вестак 17.7.1942.
СТАРАВОЙТАЎ Ціт Іосіфавіч, н. у 1907, загінуў 02.11.1944. пахаваны ў в. Гнойна, Польшча. СТАРАВОЙТАЎ Якаў Мікітавіч, н. у 1899, рад. 717-га сп 170-й сд, загінуў 18.02.1945 г. у г. Фраунберг, Усх. Прусія.
СЦЕПАНЦОЎ Васіль Сцяпанавіч, рад., н. у 1921, прапаў без вестак у снежні 1941.
СЦЕПАНЦОЎ Іван Фёдаравіч, н. у 1925, рад. 1320-га сп 413-й сд, памёр ад ран 03.03.1945 г., пахаваны ў в. Длугі Гданьскага ваяв. Польшча.
СЯМКОЎ Фёдар Іванавіч, н. у 1919, рад., прапаў без вестак у снежні 1941. УЛАСАЎ Ілья Пятровіч, н. у 1904, рад., загінуў.
УЛАСАЎ Mixaіл Савельевіч, н. у 1918, загінуў 04.02.1943.
УЛАСАЎ Mixaіл Савельевіч, н. у 1918, рад., загінуў
ХАДАРЭНКА Васіль Іванавіч, н. у 1922, сярж., прапаў без вестак у красавіку 1945.
ХАДАРЭНКА Іван Емялъянавіч, н. у 1921, рад. 1893-га сап 6-га кктк, прапаў без вестак 23.09.1943.
ЦІМОХАЎ Іван Ігнатавіч, н. у 1919, ст. лейт. 8-й тбр 20-га тк, прапаў без вестак 10.10.1943.
ЮРКОЎ Павел Васільевіч, рад., загінуў 25.01.1944, пахаваны ў в. Малыя Казловічы Жлобінскага р-на Гомельскай вобл.
ЮРКОЎ Павел Савельевіч, н. у 1910, рад., загінуў.
ЯКУБАЎ Maксім Фёдаравіч, н. у 1923, рад., загінуў.
ЯРОМЕНКА Макар Міронавіч, н. у 1916, рад., загінуў.
ЯФІМАЎ Дзмітрый Ціханавіч, н. у 1907, рад. 70-га сп 146-й азсд, загінуў 25.8.1944, пахаваны ў в. Любаева Беластоцкага ваяв., Польшча (па іншых крыніцах — прапаў без вестак 30.11.1944).
IBAHEHKA Ігнат Пракопавіч, н. у 1904, рад., прапаў без вестак у лютым 1944.
КЕБЕШАЎ Іван Кірылавіч, н. у 1922, афіцэр, прапаў без вестак у студзені 1944.
КАЗЛОЎ Baсіль Сафонавіч, н. у 1904, рад., загінуў.
КАЗЛОЎ Іосіф Сафонавіч, н. у 1911, рад., прапаў без вестак у верасні 1941.
КАЛАЧОЎ Мікіта Pыгоравіч, рад. 1422-га сп, прапаў без вестак 21.02.1944.
КАПАЧОЎ Міхаіл Аляксандравіч, н. у 1904, рад., загінуў.
КОНДРУСЕЎ Давыд Антонавічч, н. у 1925, рад., загінуў.
КОНДРУСЕЎ, Лука Андрэевіч, н. у 1906, загінуў у нямецка-фашысцкім палоне 27.05.1944.
КОНДРУСЕЎ Нікафар Рыгоравіч, н., у 1906, сярж., загінуў.
КОНДРУСЕЎ Фёдар Ягоравіч, н. у 1915, рад., загінуў.
КРАЎЦОЎ Лявон Данілавіч, н. у 1891, рад., прапаў без вестак у ліпені 1941.
ЛЯБЕДЗЬКА Васiль Трафімавіч, н. у 1921, прапаў без вестак у лютым 1944 (па іншых крыніцах — загінуў 18.07.1941).
ЛЯБЕДЗЬКА Усцін Фаміч, н. у 1920, маёр, загінуў.
МАКЕЕНКА Карп Васільевіч, н. у 1902, рад., загінуў.
МАЛІШЭЎСКІ Дзмітрый Максімавіч, н. у 1902, сярж., прапаў без вестак у лютым 1944.
МОХАРАЎ Дамінік Андрэевіч, н. у 1912, рад., загінуў 01.06.1942.
МУЗЫЧЭНКА Аўрам Мікітавіч, н. у 1908, рад., прапаў без вестак у маі 1944.
МУЗЫЧЭНКА Міхаіл Сідаравіч, гв. мал. сярж. 95-га сп, загінуў 14.12.1943, пахаваны ў в. Гаркі Віцебскай вобл.
МУЗЫЧЭНКА Уладзімір Парфір'евіч, н. у 1924, сярж., загінуў.
МУЗЫЧЭНКА Якаў Мартынавіч, н. у 1922, рад. 50-й гв. сд, загінуў 25.10.1944 у г. Гросэ Тракінэн, Усх. Прусія.
HOBIKAЎ Давыд Паўлавіч, рад., загінуў у жніўні 1942, пахаваны каля ст. Пуціўль, Украіна.
НОВІКАЎ Іван Данілавіч, н. у 1922, сярж., прапаў без вестак у лютым 1944 (па іншых крыніцах — загінуў у 03.05.1942).
НОВІКАЎ Сцяпан Якаўлевіч, н. у 1913, афіцэр, прапаў без вестак у чэрвені 1941.
НОВІКАЎ Сяргей Якаўлевіч, н. у 1908, лейт., загінуў.
НОВІКАЎ Фёдар Данілавіч, н. у 1904, прапаў без вестак у маі 1945.
CАЎЧАНКА Аляксандр Піліпавіч, н. у 1913, рад., загінуў.
САФОНАЎ Нікіфар Іванавіч, н. у 1923, рад., загінуў.
3 25.12.1962 г. вёска ў Буда-Кашалёўскім, з 6.01.1965 г. у Чачэрскім раёнах. 3 30.06.1966 г. у Крутоеўскім, з лістапада
У 1990г. 48 двароў, 103 жыхары. У выніку аварыі на 4-м блоку ЧАЭС у навакольнае асяроддзе была выкінута вялікая колькасць доўгажывучых радыёнуклідаў. Пападанне ў навакольнае асяроддзе 50-70 млн. Кюры доўгажывучых радыёнуклідаў цэзій-137. стронцый-90 i інш.) не мае аналагаў у сусветнай практыцы.
На 01.01.1999 г. 4 двары, 6 жыхароў. На 01.01.2008г. 1 двор. 2 жыхары.
Новае Халочча - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядомы з пачатку 20 стагоддзя, калі тут быў фальварак Халочча.
Заснаваны ў 1905г. У
7 пасялкоўцаў загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Паводле перапісу
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 05.07.1994г., жыхары (16 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Заснаваны ў 1920-х гг. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У
Паводле перапісу
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 03.04.1991г. Жыхары (10 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Новы Шлях - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Заснаваны ў 1920-х гг. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У
Паводле перапісу
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 03.04.1991г. Жыхары (10 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Падазер'е - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Падасасоў'е - вёска ў Залескім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядома з пач. 19 ст. як сяленне ў Покацкай воласці Беліцкага павета Магілёўскай губерні.
Паводле рэвізіі
На беразе р. Покаць гарадзішча. Каля вёскі -курганы, налічвалася 13 насыпаў.
Радзіма заслужанага настаўніка А.П. Гавароўскай.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 14.01.1992г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (29 сямей) пераселены у 1992г. у чыстыя месцы.
Падлужжа - вёска ў Ленінскім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядома з пач. 20 ст. як сяленне ў Чачэрскай воласці Гомельскага павета Магілёускай губерні.
3 08.12.1926г. у Малыніцкім, з 30.12. 1927г. у Сярэднемалыніцкім сельсаветах Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. Паводле пepaпicy насельніцтва 1926г., 23 двары, 130 жыхароў. 3 1930г. у Ленінскім сельсавеце. У
ПОМНІКІ АРХЕАЛОГІІ. Паселішча-1. за
Паселішча-2. за 0,1 -
Адкрыў i даследваў у 1953-1954гг.. К.М.Палікарповіч. Шматлікія археалагічныя знаходкі адносяцца да сярэдняга палеаліту.
Стаянка верхнедняпроўскай культуры i сосніцкай культуры, за 300 м на паўднёвы ўсход ад вёскі. Каля вёскі існаваў курганны могільнік. Чатыры курганы з трупаспаленнем даследаваў у 1927г. Г.Х.Юшчанка, выяўлена лепная кераміка.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 17.12.1991г.
Паскубаўка - пасёлак у Роўкавіцкам сельсавеце, за
Заснаваны ў 1915г. перасяленцамі з суседніх вёсак, меў назву Паскобаўка.
У 1924г. 11 двароў, 56 жыхароў, 33 дзесяціны раллі. Мелася 19 коней, 15 кароў, 20 авечак, 10 свіней, 10 падвод, 8 плугоў, 13 барон. 3 08.12.1926г. у Дудзіцкім, з 16.07.1951 у Халоцкім, з лютапада 1991г. у Роўкавіцкім ' ельсаветах. У
Паводле пepaпicy
У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (10 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Пралетарскі - пасёлак ў Роўкавіцкім сельсавеце. У 1926г. 36 двароў, 196 жыхароў. 3 8.12.1926г. у Халоцкам сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. У 1990г. 35 двароў, 78 жыхароўу. 3 лістапада
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 26.5.1993г.
Рудня-Дудзіцкая - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 19 ст. як сяленне ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні.
На месцы рудні, дзе ў плавільных печах жыхары в. Дудзічы выплаўлялі жалеза, з якога выраблялі сельскагаспадарчыя прылады.
На тэрыторыі Чачэрскага раёна зарэгістравана больш за 30 месцаў, дзе знаходзіліся курганы. Найбольш буйныя магільнікі, якія налічвалі раней 131 i 164 насыпы, размяшчаліся адпаведна каля Іпалітаўкі i Рудні Дудзіцкай.
У 1862г. вёска, 28 двароў, 143 жыхары, у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. Былі развіты бондарства, кравецтва. Вяскоўцы былі прыхаджанамі праваслаўнага Дудзіцкага прыхода i наведвалі Мікалаеўскую царкву.
Паводле перапісу
На пачатку ХХст. вёска ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. У 1909г. вёска, 38 двароў, 257 жыхароў, належала вясковаму сельскагаспадарчаму таварыству, якое валодала 326 дзесяціамі зямлі. У 1926г. 62 двары, 346 жыхароў, паштовае аддзяленне. 3 08.12.1926г. у Дудзіцкім, з 16.07.1954г. у Халоцкім сельсаветах Чачэрскага раёна. 50 % жыхароў складалі польскія сем’і. У
На франтах Вялікай Айчыннай вайны загінулі 29 вяскоўцаў.
Бязвінныя ахвяры палітычных рэпрэсій в.Рудня – Дудзіцкая: ГУЛЕВІЧ Адам Мікалаевіч, н. у 1890. Арыштаваны 26.08.1938. Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 06.05.1957.
ГУЛЕВІЧ Мікалай Іванавіч, н. у 1896. Рабочы торфазавода. Арыштаваны ў 1933. Асуджаны на 5 гадоў зняволення ў ППЛ. Паўторна асуджаны 18.07.1937 на 10 гадоў зняволення. Рэабілітаваны 12.04.1989.
КАРЧЭЎСКІ Ігнат Ігнацьевіч, н. у 1882. Аднаасобнік. Арыштаваны 18.08.1938. Прыгавораны да ВМП. Расстраляны 09.10.1938. Рэабілітаваны 30.10.1983.
КАРЧЭЎСКІ Іосіф Пятровіч, н. у 1894. Калгаснік. Арыштаваны 26.07.1938. Прыгавораны да ВМП. Расстраляны 09.10.1938. Рэабілітаваны 30.10.1956.
КАРЧЭЎСКІ Іосіф Пятровіч, н. у 1890. Аднаасобнік. Арыштаваны 26.08.1938. Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 30.10.1956.
КАЦУБА Kaзіміp Адамавіч, н. у 1893. Калгаснік. Арыштаваны 18.08.1938. Прыгавораны да ВМП. Расстраляны 09.10.1938. Рэабілітаваны 30.10.1956.
КЛЮЧЫНСКІ Ігнат Іванавіч, н. у 1907. Аднаасобнік. Арыштаваны 26.07.1938. Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 30.10.1956.
КЛЮЧЫНСКІ Мацвей Сцяпанавіч, н. у 1913. Калгаснік. Арыштаваны 18.08.1938. Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 30.10.1956.
КЛЮЧЫНСКІ Павел Казіміравіч, н. у 1913. Аднаасобнік. Арыштаваны 26.07.1938. Прыгавораны да ВМП. Расстраляны 9.10.1938. Рэабілітаваны 30.10.1956.
КЛЮЧЫНСКІ Пётр Kазіміравіч, н. у 1896. Арыштаваны 26.08.1938. Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 30.10.1956.
ШКУРАПАЦКІ Іван Вікенцьевіч, н. у 1892. Калгаснік. Арыштаваны 26.07.1938. Прыгавораны да ВМП. Расстраляны 9.10.1938. Рэабілітаваны 30.10.1956.
ШКУРАПАЦКІ Сцяпан Вікенцьевіч, н. у 1887. Рабочы. Меў семярых дзяцей. Арыштаваны 08.01.1933. Асуджаны на 10 гадоў зняволення ў ППЛ. Рэабілітаваны 25.09.1956.
Вызначыліся на франтах Вялікай Айчыннай вайны:
АРЛОЎ Іван Рыгоравіч, рад., ордэн Чырвонай Зоркі
КАРЛЕЎСКІ Пётр Францавіч. рад., медаль «За адвагу»
МАМЕЎ Васіль Сафонавіч, рад., ордэн Чырвонай Зоркі
Воіны-землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак у 1941-1945 гады:
БЫКОЎСКІ Дзмітрый Іванавіч, н. у 1910, 284-ы гап, рад., загінуў 06.06.1944.
ЗІНКЕВІЧ Іван Кірылавіч, н. у 1917, старш. 64-га сп, загінуў 18.08.1941, пахаваны ў в. Баркаўшчына Кіеўскай вобл.
ЗІНКЕВІЧ Mixaіл Apxiпавіч, н. у 1923, мал. лейт 297-га сп 184-й сд, загінуў 19.07.1944, пахаваны ў в. Пакойная Каўнаскага р-на, Літва.
ЗІНКЕВІЧ Фёдар Архіпавіч, н. у 1921, загінуў.
ЗЫЛЕЎ Mixaiл Кірылавіч, н. у 1909, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Аляксандр Kapпавіч, н. у 1895, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Анатоль Паўлавіч, н. у 1924, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Аўгуст Францавіч, н. у 1918, рад. 1170-га сп 348-й сд, памёр ад ран 11.10.1944, пахаваны ў в. Кабат, Полыпча.
КАРЧЭЎСКІ Браніслаў Мікалаевіч, н. у 1925, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Васіль Данілавіч.
КАРЧЭЎСКІ Вікенцій Адамавіч, н. у 1909, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Дзям'ян Ільіч, н. у 1907, рад., прапаў без вестак у ліпені 1941
КАРЧЭЎСКІ Іван Данілавіч, н. у 1915, загінуў.
КАРЧЭЎКІ Іван Пятровіч, н. у 1914, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Іван Сцяпанавіч, н. у 1920, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Іоаф Іванавіч, прапаў без вестак у лютым 1944.
КАРЧЭЎСКІ Макар Іванавіч, н. у 1912, рад. 3-га сп 146-й арміі, прапаў без вестак 30.11.1944.
КАРЧЭЎСКІ Мацвей Сяргеевіч, н. у 1907, рад., прапаў без вестак у снежні 1941.
КАРЧЭЎСКІ Мікалай Данілавіч, н. у 1922, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Mixaіл Антонавіч, н. у 1916, сярж., памёр ад ран 21.04.1945, пахаваны ў в. Пупайны, Латвія.
КАРЧЭЎСКІ Павел Ігнатавіч, н. у 1920, рад., прапаў без вестак у ліпені 1941.
КАРЧЭЎСКІ Франц Мацвеевіч, н. у 1923, рад. 3-га сп 146-й арміі, прапаў без вестак 30.11.1944.
КАРЧЭЎСКІ Якаў Кузьміч, рад., загінуў 31.10.1944.
КЛЮЧЫНСКІ Альбін Канстанцінавіч, н. у 1925, сярж., прапаў без вестак у чэрвені 1944.
КЛЮЧЫНСКІ Іван Пятровіч, прапаў без вестак у лютым 1944. КЛЮЧЫНСКІ Якуб Мікалаевіч, н. у 1912, яфр., прапаў без вестак у лютым 1944.
КЛЮЧЫНСКІ Яўген Мікалаевіч, н. у 1915, рад. 5794-га кав. палка, прапаў без вестак 11.02.1945.
МАКАРАЎ Ягор Лявонавіч, н. у 1911, рад., прапаў без вестак у лютым 1944.
РАЗЦОЎ Дзмітрый Васільевіч, н. у 1907, рад., прапаў без вестак у лютым 1944.
Паводле перапісу
У
З лістапада
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 15.04.1993г.
Салтанаўка - вёска ў Залескім сельсавеце, за
У 2-й палавіне XIX ст. вядома як цэнтр аднайменнага фальварка, прыватная ўласнасць у Палесскай вобласці Гомельскага павета Магілёўскай губерні.
У
3 29.10.1959г. у Бяляеускім сельсавеце. У
3 лістапада 1991г. у Залескім сельсавеце.
Радзіма Героя Савецкага Саюза Ц.П. Новікава.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 18.12.1990г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (48 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Самсонаўка - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за
Заснавана ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак.
3 8.12.1926г. у Наухавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі.
У 1926г. 28 двароў, 144 жыхары, паштовы пункт . 3 25.12.1962г. у Буда-Кашалёўскім, з 06.01.1965г. у Чачэрскім раёнах. У
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 06.04.1993г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (25сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Пасёлак Свабода заснаваны ў 1944 годзе перасяленцамі з суседніх вёсак.
У 1952 годзе – 19 двароў, 74 жыхары. Уваходзіў у склад калгаса імя “Кірава” Пакацкога сельскага Cавета.
1961 год – 12 дваров, 36 жыхароў. Дзеці наведвалі Пакацкую СШ.
1964 год – 4 двары, 16 чалавек.
1966 год пасёлак не існуе, апошнія жыхары перасяліліся ў суседнюю вёску Добрынь.
Слабодка - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 19 ст. як сяленне ў Палескай воласці Гомельскага павета Магілёўскай губерні.
3
3 08.12.1926г. у Навухавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. 3 25.12.1926г. у Буда-Кашалёўскім, з 06.01.1965г. у Крутоеўскім, з лістапада 1991г. у Роўкавіцкім сельсаветах. У
Паводле пepaпicy
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 13.04.1993г.
Coйкі - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Заснаваны ў пачатку 20 стагоддзя перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўны час забудовы прыпадае на 1920-я гады. У 1926г. 26 двароў, 138 жыхароў. 3 08.12.1926 г. у Наўхавіцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі.
У
Паводле перапісу
Планіровачна складаецца з кароткай, амаль мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай драўлянымі сялянскімі сядзібамі.
3 25.12.1962 г. у Буда-Кашалёўскім, з 06.01.1965 г. у Чачэрскім раёнах. 3 30.06.1966 г. у Крутоеўскім, з лістапада
Пасёлак адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 26.12.2003 г.
У
Сычаўка -Нісімкавіцкая - пасёлак у Нісімкавіцкім сельсавеце. Пасёлак заснаваны ў 20-я гады жыхарамі вёскі Нісімкавічы і навакольных хутароў. Размешчаны на р.Покаць.
З 8.12.1926г. у Нісімкавіцкім сельсавеце Свяцілавіцкага, з 4.8.1927г. Чачэрскага раёнаў Гомельскай акругі.
У 1927г. быў заснаваны калгас “Первое сентября”, старшынёй якога быў Гаўрылаў. Першыя жыхары, якія ўступілі ў калгас былі: Маслаў Аляксей, Балыкоў Ягор, Клімянкоў Мітрафан. У калгасе пабудавалі ферму, склад.
Пасля Вялікай Айчыннай вайны калгас “Савецкая Беларусь”. У 1991г. 21 двор, 31 жыхар. З 1992г. пасёлак не існуе.
Сябровічы - вёска ў Ленінскім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядома з 16 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства ВКЛ.
Паводле інвентару
У 1909г. 81 двор, 540 жыхароў, належыла мясцоваму сельскагаспадарчаму таварыству, якое валодала 691 дзесяцінай зямлі. Побач знаходзілася дача графа Чарнышова-Круглікава, які валодаў 656 дзесяцінамі зямлі. Створаны ў
У
Бескурганны могільнік. На глыбіні 1
Гарадзішча. Вядома пад назвай Гарадок. На правым беразе р. Дзёменка (правы прыток р. Сож). Пляцоўка каля
Селішча. Сабрана ляпная кераміка. Адносіцца да мілаградскай культуры, датуецца VII- Шст. да н. э.
Радзіма ўдзельніка партызанскага руху ў BAB P.H. Падабедава i заслужанага работніка прамысловасці Беларусі А.Н. Падабедава.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 17.12.1991г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (128 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Магазін, с/Савет, бібліятэка, клуб.
-Дата адкрыцця бібліятэкі не вядома.
- Рашэнне Чачэрскага райвыканкама от 26 матра 1991г. " О сокращении
СДК и Себровичской библиотеки" (ГА в г. Гомеле, ф 650, оп.4, д.
- 5779экз.
- Соколова СВ.
Усход – пасёлак у Чачэрскім сельсавеце. Заснаваны ў
Халочча - вёска ў Роўкавіцкім сельсавеце, за
Паводле пісьмовых крыніц вядома з пач. 19 ст. як сяленне ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні
Паводле рэвізіі
У
У
3 08.12.1926 г. цэнтр сельсавета. Працавала школа 1-й ступені. У
У Вялікую Айчынную вайну на франтах загінулі 94 вяскоўцы, памяць аб іх увекавечваюць скульптура воіна і дошкі з імёнамі загінуўшых, пастаўленыя ў
Паводле пepaпicy
З
Адселена ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 04.01.2002г.
Шапатовіцкія Паплавы- вёска ў Ленінскім сельсавеце, за
Вядома з 19 ст. На пачатку ХХст. у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. У 1909г. вёска, 42 двары, 299 жыхароў, належала вясковаму таварыству, якое мела 606 дзесяцін зямлі. Вяскоўцы былі прыхаджанамі праваслаўнага Малыніцкага прыхода i наведвалі Петрапаўлаўскую царкву. У 1924г. 57 двароў, 340 жыхароў, 340 дзесяцін раллі У сялянскіх гаспадарках было 130 коней, 194 каровы, 125 авечак, 74 свіней, 74 павозкі, 57 плугоў, 76 барон, 3 сарціроукі, 2 малатарні. У 1926г. 71 двор, 349 жыхароў. Ветраны млын. 3 8.12.1926г. у Новазарэцкім, з 16.7.1954г. у Ленінскім сельсаветах. Паводле пepaпicy
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 02.08.1991г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (17 сямей) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Шапатовічы - вёска ў Ленінскім сельсавеце, за
У канцы XVIct. вядома як баярскае сяленне ў Чачэрскім старостве Вялікага княства Літоўскага.
У 1704г. 7 дамоў, 1 служба. У XIXct. цэнтр аднайменнага маёнтка, уласнасць памешчыкаў Драбышэускіх. У 1862г. ваколіца, 83 двары, 521 жыхар, у Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. Тут быт распаўсюджаны бандарны i кавальскі промыслы. У 1875г. прыватная ўласнасць дваран Mixaiлa i Яфіма Драбышэўкіх, якія мелі 1796 дзесяцін зямель. Меўся млын. У 1893г. царкоўнапрыхадская школа. На пачатку ХХст. ваколіцаа ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. У 1909г. ваколіца, 105 двароў, 665 жыхароў, належыла памешчыкам Драбышэўскім, якія мел1 1265 дзесяцін зямель. Царкоўнапрыхадская школа. У 1924г.ваколіца, 121 двор, 665 жыхароў, 375 дзесяцін раллі. Налічвалася 336 коней, 443 каровы, 394 авечкі, 164 свіней, 60 калод пчол, 241 павозка, 110 плугоў, 300 барон, 1 малатарня, 1 саломарэзка.
3 08.11.1926г. цэтр сельсавета, з 30.12.1927г. у Новазарэцкім сельсавеце Чачэрскага раёна Гомельскай акругі. На базе дарэвалюцыйнай школы была створана школа 1-й ступені. Меліся крупарушка, ветраны млын, кузня. У
69 вяскоуцау загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Паводле пepaпicy
Гарадзішча. Вядома пад назвай Курган. Пляцоўка авальная, памерам 100 x 90м, вышынёй над поплавам 6-8м, умацавана кальцавым валам вышынёй да 1-
Гарадзішча вядома пад назвай Царковішча. За 0,3км на поўдзень ад гарадзішча Курган. Мае авльную форму, памер 50 x 40м, узвышаецца над поплавам р. Сож 3-4м. У агелення пляцоўкі сабрана ляпная кераміка. Адносіцца да зарубінецкай культуры, датуецца II ст. да н.э.- Vct. н.э. Раскопкі не праводзіліся.
Паселішча -1. У культурным пласце знойдзена кераміка з ямачна-грабенчатым арнаментам, крамянёвыя скрэблы, наканечнікі стрэл. Адносіцца да верхнедняпроўскай культуры, датуецца 3-м тысячагоддзем да. н. э.
Паселішча - 2. Памер 200 x 50м. У культурным пласце 0,45м знаходкі як i на паселішчы -1. Адносіцца да верхнедняпроўскай культуры, датуецца 3-м тысячагоддзем да н. э.
Медыцынскі работнік узнагароджаны значком "Выдатнік аховы здароўя
Беларусі": Васьковіч 3інаіда Сямёнаўна.
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 23.04.1991г. У выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС i радыяцыйнага забруджвання жыхары (84 сям’і) пераселены ў 1992г. у чыстыя месцы.
Шапрудаўка - пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце. У канцы XIXct.
Вёска ў Дудзіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губерні. Вяскоўцы былі прыхаджанамі праваслаўнага Роўкавіцкага прыхода, наведвалі царкву Святой Троіцы. У
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 27.02.1990 г.
Яміцкі - пасёлак у Нісімкавіцкім сельскім Савеце, за
У 30 - ых гадах у пасёлку Яміцкае, быў заснаваны калгас, старшынёй якога быў Шабулдаеў. У калгасе налічвалася тры брыгады, ферма, разводзілі кароў, авечак, свіней, коней. У 1959г. была створана дзяржаўная гаспадарка саўгас “Нісімкавічы” усе малыя калгасы былі аб’яднаны.
У Вялікую Айчыную вайну у лясах паблізу вёскі базіраваўся Чачэрскі падпольны райком КП(б)Б і 1-я Гомельская партызанская брыгада. Партызанскі атрад пачаў дзейнічаць у снежні 1941г., к маю 1942г. ён налічваў каля 100 чалавек. Яго камандзірам быў наш земляк Балыкоў Пётр Антонавіч, камісарам Дзедзік Павел Іванавіч.
У студзені 1943г. атрад быў рэарганізаваны ў першую гомельскую партызанскую брыгаду. Партызаны выпускалі газету “Смерць нямецкім акупантам” рэдактарам якой быў Дуброўскі Яўген Лукіч. Найбольш актыўнымі ўдзельнікамі партызанскага руху былі: Клапкоў Васіль Ігнатавіч, Хількевіч Сцяпан Якаўлевіч, Раманава Таццяна Ціханаўна, Балыкова Анісся Васільевна і інш.
20 ліпеня 1942 года ў вёсках вакол партызанскай зоны з’явіліся карнікі. Гэта былі асобныя карныя атрады-два батальёна 63-га палка 221-й дывізіі. Па прапанове камандавання партызан, насельніцтва пайшло ў лес, забралі з сабой жывёлу, прадукты харчавання і іншую маёмасць.
21 ліпеня карнікі пачалі наступленне. Амаль суткі партызаны ўтрымлівалі пазіцаяў адбіваючы шалёныя атакі карнікаў. 24 ліпеня было прынята рашэнне адкрытых баёў на вёсцы, дзейнічаць невялікімі групамі. У канцы жніўня разрозненыя групы з Чачэрскага і Свяцілавічскага партызанскіх атрадаў уліліся ў Чарнігаўскае партызанскае злучэнне (камандзір А.Ф.Фёдараў) і разам з ім выйшлі ў Клятнянскія лясы Арлоўскай вобласці.
Ясная Паляна – пасёлак у Роўкавіцкім сельсавеце, за
Пасёлак заснаваны ў 1910г. 1924г. 12 двароў, 63 жыхароў, 72 дзесяціны зямлі. Мелася 15 коней, 18 кароў, 10 авечак, 11 свіней, 8 павозак, 10 плугоў, 11 барон.
У
У
За гады Вялікай Айчыннай вайны загінулі 15 пасялкоўцаў.
Воіны-землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак у 1941-1945 гады: КАРЧЭЎСКІ Вікенцій Адамавіч, н. у 1909, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Дзям'ян Ільіч, н. у 1907, рад., прапаў без вестак у ліпені 1941г.
КАРЧЭЎСКІ Іван Данілавіч, н. у 1915, загінуў.
КАРЧЭЎКІ Іван Пятровіч, н. у 1914, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Іван Сцяпанавіч, н. у 1920, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Іосіф Іванавіч, прапаў без вестак у лютым 1944.
КАРЧЭЎСКІ Макар Іванавіч, н. у 1912, рад. 3-га сп 146-й арміі, прапаў без вестак 30.11.1944.
КАРЧЭЎСКІ Мацвей Сяргеевіч, н. у 1907, рад., прапаў без вестак у снежні 1941.
КАРЧЭЎСКІ Мікалай Данілавіч, н. у 1922, загінуў.
КАРЧЭЎСКІ Mixaіл Антонавіч, н. у 1916, сярж., памёр ад ран 21.04.1945, пахаваны ў в. Пупайны, Латвія.
КАРЧЭЎСКІ Павел Ігнатавіч, н. у 1920, рад., прапаў без вестак у ліпені 1941.
КАРЧЭЎСКІ Франц Мацвеевіч, н. у 1923, рад. 3-га сп 146-й арміі, прапаў без вестак 30.11.1944.
КАРЧЭЎСКІ Якаў Кузьміч, рад., загінуў 31.10.1944.
КЛЮЧЫНСКІ Альбін Канстанцінавіч, н. у 1925, сярж., прапаў без вестак у чэрвені 1944.
КЛЮЧЫНСКІ Іван Пятровіч, прапаў без вестак у лютым 1944. КЛЮЧЫНСКІ Якуб Мікалаевіч, н. у 1912, яфр., прапаў без вестак у лютым 1944.
КЛЮЧЫНСКІ Яўген Мікалаевіч, н. у 1915, рад. 5794-га кав. палка, прапаў без вестак 11.2.1945.
МАКАРАЎ Ягор Лявонавіч, н. у 1911, рад., прапаў без вестак у лютым 1944.
РАЗЦОЎ Дзмітрый Васільевіч, н. у 1907, рад. прапаў без вестак у лютым 1944.
Паводле пepaпicy
У
Адселены ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС 14.08.1991 г., жыхары (9 сямей) пераселены у
